Οι "φίλοι" της Ελευθερίας εναντίον των φίλων του καπνού

Με αφορμή τα μέτρα περιορισμού του καπνίσματος που ισχύουν από σήμερα, παρατηρούμε ένα περίεργο(;) φαινόμενο. Παρά το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με μέτρα τα οποία χωρίς καμιά αμφιβολία περιορίζουν τις ελεύθερες επιλογές ενός ατόμου, οι πιο ένθερμοι υπερασπιστές των μέτρων, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, εμφανίζονται να είναι οι «φίλοι» της Ελευθερίας, δηλαδή οι φιλελεύθεροι όλων των πτερύγων -δεξιοί, αριστεροί και κεντριστές.

Είναι αλήθεια ότι το «βαρύ πυροβολικό» δεν έχει εκφραστεί ακόμα. Δεν εντοπίσαμε ας πούμε κάποιο άρθρο του Ανδριανόπουλου, του Μάνου, του Ανδρουλάκη, του Δήμου, ή του Περλικού(!). Oύτε καν του Διονύση Γουσέτη, που από μέλος του Συνασπισμού μέχρι το 2003, βρέθηκε στις πρόσφατες Ευρωεκλογές υποψήφιος της «Δράσης»(!), δίνοντας έτσι στα 65 του ένα εκθαμβωτικό παράδειγμα του πόσο πολύ οι φιλελεύθεροι χαρακτηρίζονται από μία αξιοθαύμαστη ιδεολογική «κινητικότητα». Τόσο αξιοθαύμαστη, ώστε μόνο με τις αρχές που διέπουν το φαινόμενο των συγκοινωνούντων δοχείων μπορεί να συγκριθεί…

Ωστόσο, κάποιες φωνές έχουν ήδη ακουστεί. Και από τις φωνές αυτές διαπιστώσαμε, όχι με έκπληξη φυσικά, ότι οι φίλοι μας έγραψαν στα παλιά τους τα υποδήματα έναν από τους «Αγίους» του Φιλελευθερισμού, τον Isaiah Berlin. Και όταν αγνοείται ένας «Άγιος» του επιπέδου του Berlin, που έχει τιμηθεί και με τον τίτλο του «Sir», το πράγμα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με τον Isaiah Berlin η ελευθερία διακρίνεται σε δύο βασικές κατηγορίες. Στην αρνητική (ελευθερία από) και στην θετική (ελευθερία για). Η αλλιώς: Ελευθερία από περιορισμούς και καταναγκασμούς και ελευθερία για να επιτευχθούν διάφοροι σκοποί, συνήθως συλλογικοί. Αν και δεχόταν ότι και οι δύο αυτές κατηγορίες έχουν την αξία τους πίστευε ότι η θετική μορφή της ελευθερίας κρύβει μέσα της το σπέρμα του ολοκληρωτισμού.

Τα μέτρα για τον περιορισμό του καπνίσματος εντάσσονται ασφαλώς στην δεύτερη μορφή, την «ύποπτη» κατά Berlin. Παρ’ όλα αυτά οι φιλελεύθεροι τα υποστηρίζουν. Και όχι μόνο τα υποστηρίζουν, αλλά και απαιτούν καθολική εφαρμογή της απαγόρευσης στους δημόσιους χώρους, κατηγορώντας την κυβέρνηση για ατολμία και ανεπίτρεπτους συμβιβασμούς! Είναι -λέει- απαράδεκτο να παρέχεται το δικαίωμα στους καταστηματάρχες χώρων μικρότερων των 70 τμ να αποφασίζουν εκείνοι αν θα επιτρέπεται το κάπνισμα στα καταστήματά τους, από τη στιγμή που το ζήτημα έχει να κάνει με την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας.

Τι δείχνει αυτή η στάση τους; Πρώτα-πρώτα το γεγονός ότι δικαιώνεται η άποψη της Αριστεράς, σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να γίνει διαχωρισμός της έννοιας της Ελευθερίας σε φορμαλιστική κατ’ ουσία βάση, όπως αυτή του Berlin.

Δεύτερον, ότι σε πολλά ζητήματα της κοινωνικής ζωής -από την απαγόρευση ή μη της ισλαμικής μαντήλας, μέχρι την εξομοίωση του γάμου των ομοφυλόφιλων με αυτόν των ετεροφυλόφιλων- το μοναδικό κριτήριο δεν μπορεί να είναι η αρνητική ελευθερία, όπως συνήθως το θέτει η φιλελεύθερη επιχειρηματολογία, αλλά και το εκάστοτε δημόσιο ή καλύτερα κοινωνικό συμφέρον. Η αναγωγή στην Ελευθερία και μόνο ισοδυναμεί με μετάθεση.

Η μετάθεση αυτή -κι εδώ έχουμε το τρίτο και πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα- εφαρμόζεται από τους φιλελεύθερους και στο πεδίο της οικονομίας. Όπου εκκινούν από το ότι ο περιορισμός της ελευθερίας του ατόμου να επιδιώκει το προσωπικό του όφελος, είναι κατάφωρη παραβίαση της ατομικής του ελευθερίας. Οι τρομακτικές ανισότητες που προκύπτουν από αυτή την ελευθερία κάτω από τον ισχύοντα καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και οι κοινωνικές επιπτώσεις που επιφέρουν δεν τους πτοούν καθόλου. Το σημαντικό είναι να μην παραβιάζεται η (οικονομική) ελευθερία του ατόμου!

Κολοκύθια μετά ριγάνεως! Αυτοί οι «ύμνοι προς την Ελευθερία» δεν κρύβουν τίποτε άλλο από την υπεράσπιση ενός συστήματος που εκφράζει και αντιπροσωπεύει τα συμφέροντά τους. Συμφέροντα που είναι είτε πραγματικά, με την έννοια δηλαδή ότι ήδη έχουν κατακτήσει «δεσπόζουσα θέση» στην κοινωνικοοικονομική πυραμίδα, είτε φανταστικά, με την έννοια ότι φιλοδοξούν να κατακτήσουν μία τέτοια θέση στο μέλλον.

Όπως «κολοκύθια μετά ριγάνεως» είναι και οι «ανησυχίες» τους για τη δημόσια υγεία. Αυτό που επιδιώκουν είναι η μείωση των κοινωνικών δαπανών η οποία θα επιτρέψει την περαιτέρω μείωση των φόρων και φυσικά τη μεγαλύτερη κερδοφορία των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών. Διότι αυτό που είναι πραγματικά ιερό και απαραβίαστο στον Καπιταλισμό είναι το ατομικό κέρδος κι όχι βέβαια η υγεία και η ζωή των ανθρώπων.

Αν τα πράγματα δεν ήταν έτσι, οι φιλελεύθεροι δεν θα ξεσπάθωναν μόνο υπέρ των αντικαπνιστικών μέτρων. Πριν απ’ αυτό, θα έπρεπε να είχαν ξεσηκωθεί για το γεγονός, ότι το 2006 ας πούμε, πέθαναν παγκοσμίως από ελονοσία(!) τουλάχιστον 750.000 παιδιά ηλικίας μέχρι 5 ετών! Δηλαδή περισσότερα από 2.000 την ημέρα! Οι πρόωροι θάνατοι από κάπνισμα -ενεργητικό και παθητικό- στις χώρες της ΕΕ το 2002 ήταν 79.000, δηλαδή λίγο πάνω από 200 την ημέρα! Αναλογία σε σχέση με τους θανάτους (μόνο παιδιών) από ελονοσία 10 προς 1. Προφανώς όχι αρκετή για να συγκινηθούν οι «εραστές» της Ελευθερίας...

Θα πει κάποιος: Ε, φυσικό είναι. Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται πρώτα για την Ευρώπη, είναι «Ευρωπαϊστές»! Σωστά. Έλα όμως που οι φίλοι μας οι φιλελεύθεροι προσπαθούν να λανσαριστούν εδώ και κάποια χρόνια τώρα, ως οι κατ’ εξοχήν αντίπαλοι των συνόρων και των «εθνικισμών»;!

Oh dear. It’s a real mess!