Κοίτα ποιοι μιλάνε 1: οι ψευτοαριστεροί!

Αυτό το post γραφότανε και σβηνότανε βδομάδες, κατά διαστήματα βέβαια. Το δημοσιεύουμε σε δυο συνέχειες, μετά και την εισαγωγή, κατά κάποιο τρόπο, της προηγούμενης ανάρτησης. Σ’ αυτό το πρώτο μέρος εξετάζουμε γενικά την κατηγορία (ψευτοαριστεροί) που εκτοξεύουν κατά των οπαδών της Αριστεράς οι αντίπαλοί της. Στο επόμενο εξειδικεύουμε το ζήτημα, συνδέοντάς το με τις πρόσφατες απολύσεις εργαζομένων από την «Τυποεκδοτική» και την κριτική που ασκήθηκε στο ΚΚΕ γι’ αυτές.


Ε ι σ α γ ω γ ι κ ά
Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου τρακάραμε. Τρακάραμε, τρόπος του γράφειν· δεν μιλάμε για τροχαίο περιστατικό. Μιλάμε για διαδικτυακό.

Το «ατύχημα» συνέβη όταν πέσαμε μούρη με μούρη με ένα blog μέλους, κατά τα φαινόμενα, του ΠΑΣΟΚ εξωτερικού —δεν έχει σημασία ποιο. Εκεί, διαβάσαμε ένα post, στο οποίο, μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας του έτρωγε μέλι για την απόφαση του Νίκου Κωνσταντόπουλου να αναλάβει Πρόεδρος της ΠΑΕ Παναθηναϊκός και —κυρίως— με τα συνοδευτικά ρεπορτάζ για τις φιλικές του σχέσεις με τους Βαρδινογιαννακοπουλαίους. Το γεγονός το είχαμε σχολιάσει κι εμείς. Ως αριστεροί όμως. Δηλαδή όχι τρώγοντας μέλι, αλλά βλαστημώντας την τύχη μας για το πικρό ποτήρι που μας ανάγκασε να πιούμε, κι εμάς όπως όλους, ο επί 11ετία Πρόεδρος ενός αριστερού κόμματος. Οπότε, είπαμε να στείλουμε ένα σύντομο σχόλιο, με το οποίο φροντίζαμε να βάλουμε τον κάθε κατεργάρη —Κωνσταντόπουλο και μπλόγκερ— στον πάγκο του.

Η απάντηση του ενός εκ των δυο κατεργαραίων, του μπλόγκερ εν προκειμένω, περιείχε διάφορα «κοσμητικά» για την αφεντιά μας, άλλα άμεσα κι άλλα εμμέσως —πλην σαφώς— διατυπωμένα, όπως ‘ντενεκέδες’, ‘ψευτόμαγκες’, ‘ψιλοαργόσχολοι’ που ασχολούνται με μαλακίες, ‘«γυναικούλες»’ και ‘ψευτοαριστεροί’. Το ενδιαφέρον είναι, βέβαια, στο τελευταίο.

Γι’ αυτό θα μιλήσουμε λοιπόν. Αποσυνδέοντάς το, φυσικά, από τα πρόσωπά μας. Σιγά μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου! Το σημαντικό του πράγματος δεν είναι η προσωπική μομφή ότι εμείς είμαστε ψευδώς αριστεροί και δεν πρόκειται συνεπώς να ασχοληθούμε με αυτό. Όχι επειδή μια τέτοια μομφή διατυπώθηκε παντελώς αυθαίρετα, έτσι όπως συνηθίζεται στις κουβέντες καφενείου που, δυστυχώς, συχνά, μοιάζουν πολύ με τις κουβέντες στη μπλογκόσφαιρα. Αλλά γιατί πιστεύουμε ότι το σημαντικό είναι να εξετάσουμε λίγο περισσότερο την κατηγορία γενικά, αναλύοντας το περιεχόμενό της, τις στοχεύσεις της και, τέλος, τις συνέπειες που έχει στην ιδεολογική διαπάλη μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς.

«Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί...»
Να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή το εξής: Ξέρουμε πολύ καλά πως δεν είναι μόνο η Δεξιά —ή, σε άλλη διατύπωση, η αντιαριστερά— που απευθύνει την κατηγορία ‘ψευτοαριστεροί’ εναντίον των οπαδών μας. Η κατηγορία είναι αρκετά δημοφιλής και εντός των κόλπων μας και χρησιμοποιείται ευρύτατα κατά τη διεξαγωγή του συνεχιζόμενου αριστερού εμφυλίου, αν και με πολυποίκιλες «μεταμφιέσεις» («αριστεροί», γιαλαντζί αριστεροί [σ.σ.: αυτό, προ καιρού, το έχουμε ακούσει εδώ κι εμείς προσωπικά…] οπορτουνιστές, αριστεροί ψάλτες του συστήματος, αριστερά δεκανίκια του καπιταλισμού, κ.λπ., κ.λπ.). Εδώ όμως θα ασχοληθούμε μόνο με τους αντιπάλους μας κι όχι με τα χάλια μας. Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ευαγγελικός υπότιτλος παραπάνω υποδηλώνει κάτι που είναι καίριας σημασίας.

Όσοι εκ των αντιπάλων μας, θρησκευόμενοι και μη, εκτοξεύουν εναντίον μας τη συγκεκριμένη καταγγελία δεν έχουν την παραμικρή ομοιότητα με τον Χριστό εκτός από το ότι χρησιμοποιούν τα λόγια του. Δεν εννοούμε προφανώς ότι δεν είναι θεάνθρωποι, αν και μερικοί προσπαθούν να μοιάσουν κάπως σε τέτοιους, κουνώντας αυστηρά το δάχτυλο προς το μέρος μας με ύφος υπέρτατης αυθεντίας.

Εννοούμε ότι δεν έρχονται να μας καταγγείλουν ως διεφθαρμένους θιασώτες μιας αγνής ιδεολογίας που εμείς την κυλάμε στις λάσπες ενώ την εξυμνούμε υποκριτικά και την οποία ιδεολογία αυτοί θέλουν να αποκαταστήσουν εφαρμόζοντάς την στην πράξη με συνέπεια προς τις αρχές της. Μ’ άλλα λόγια, οι άνθρωποι δεν μιλούν ως αριστεροί! Κατακρίνουν εμάς επί ψευτοαριστερισμώ, τη στιγμή που είναι ιδεολογικοί αντίπαλοι της Αριστεράς και θα παρέμεναν τέτοιοι ακόμα κι αν ο Ιησούς Χριστός επανερχόταν στη γη για να δηλώσει οπαδός της! Jesus! Είναι σαν να κατηγορείς έναν χορτοφάγο επειδή έφαγε κρέας την Τσικνοπέμπτη, ενώ εσύ ανακηρύσσεσαι σε σταθερή βάση «Πελάτης της Χρονιάς» από τον χασάπη της γειτονιάς σου! Αυτό συχνά το ξεχνάμε όταν μας σφυροκοπούν ως ψεύτες και υποκριτές και είτε τους κοιτάμε σαν χάχες στις περιπτώσεις που μας δείχνουν κάποιο από τα άπλυτά μας που αγνοούσαμε, είτε ακολουθούμε την παλιά και δοκιμασμένη, πλην ατελέσφορη, συνταγή τού «κι εσείς γιατί καταπιέζετε τους νέγρους;».

Οι υπόρρητες συνδηλώσεις της κατηγορίας είναι πολλές και κινούνται κι αυτές στους αντίποδες του χριστιανικού κινήματος. Οι κυριότερες είναι δύο και αλληλοδιαπλεκόμενες:

1) «‘‘Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί’’ που ενώ είστε σαν κι εμάς, παριστάνετε τους ανώτερα διαφορετικούς», και
2) «‘‘Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί’’ που, ενώ κατά βάθος ξέρετε κι εσείς πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος (ΤΙΝΑ[1]), προσποιείστε ότι προετοιμάζετε τη χάραξη κάποιου άλλου». (Υπάρχει και μια τρίτη η οποία εμμέσως εκφράστηκε και στα σχόλια που κατατέθηκαν στο blog που μνημονεύουμε στην εισαγωγή μας: «‘‘Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί’’ που παριστάνετε τους αριστερούς, ενώ οι πραγματικοί αριστεροί είμαστε εμείς!». Παραλείπουν βέβαια να πουν ότι υποστηρίζουν πως είναι κάτι, το οποίο δεν πιστεύουν ότι υφίσταται! Δεν θα χαλαλίσουμε bytes για τέτοιες τραγελαφικές αντιφάσεις βέβαια!...).

Η πρώτη συνδήλωση, όσο κι αν δεν το πολυκαταλαβαίνουν οι καταγγέλλοντες, είναι βέβαια και μια έμμεση πλην σαφής παραδοχή της ηθικής ανωτερότητας που, παρά τις φθορές ετών και ετών, εξακολουθεί να εμπεριέχεται στην έννοια του ‘αριστερού’. Η οποία, κατά την άποψή μας, οφείλεται, σε τελευταία διύλιση, στο ότι ‘αριστερός’ σημαίνει τον άνθρωπο που θέλει να αλλάξει με μαχητικό τρόπο ριζικά τα πράγματα, τον Homme révolté (ο εξεγερμένος/επαναστατημένος άνθρωπος) κατά Albert Camus, κόντρα στα ισχύοντα και στους ισχυρούς που θέλουν να τα διατηρήσουν ως έχουν. Αυτή την ηθική ανωτερότητα προσπαθούν να ακυρώσουν οι αντίπαλοί μας. Όχι όμως επιχειρηματολογώντας κατ’ αυτής —πώς θα μπορούσαν να τα βάλουν με το μεγαλείο του Homme révolté;— αλλά καταγγέλλοντάς μας ως μη έχοντες σχέση με αυτήν, με προφανή στόχο να μας καταστήσουν ισοϋψείς με τους εαυτούς τους. Κοντολογίς, πιο κοντούς!

Πίσω από τη δεύτερη δεν είναι δύσκολο να ανιχνεύσουμε την αποδοχή εκ μέρους των κατηγόρων μας της ΤΙΝΑ ως της μόνης πραγματικής πραγματικότητας και ταυτόχρονα μια κάποια ενόχληση γι’ αυτήν την υποταγή (είπαμε: το μεγαλείο του Homme révolté είναι ακαταμάχητο). Αυτή η ενόχληση πρέπει κάπου να παροχετευθεί, σαν τα βρωμόνερα της μπουγάδας. Κι επειδή κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο (η δραπέτευση από τον Εαυτό είναι πάντα πρόσκαιρη· πάντα η «αστυνομία» του σε ξετρυπώνει και σε ξαναφέρνει στη «φυλακή» του) το μόνο που τους μένει είναι να μας λούσουν κι εμάς με τα βρωμόνερα: «Κι εσείς σαν τον Ανδρουλάκη είστε τελικά· μ’ αυτήν, την ΤΙΝΑ, πλαγιάζετε κάθε βράδυ. Μόνο που εκείνος το λέει ανοιχτά ότι την έχει καψουρευτεί. Εσείς το παίζετε μυξοπαρθένες».

«Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί ὅτι…»:
Η συγκεκριμενοποίηση των κατηγοριών περιλαμβάνει μια ευρύτατη γκάμα. Από τον Μίκη Θεοδωράκη που, ενώ «βγάζει τ’ άντερά του» από τα ποσοστά, το παίζει αριστερός, τα σπίτια του Αλαβάνου, τη μηχανή BMW του Τσίπρα και την κόρη της Παπαρήγα που σπούδασε στην Αμερική (στο μυαλό τους), μέχρι τον γιατρό που ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ με το ένα χέρι και με το άλλο παίρνει φακελάκι, τον υδραυλικό του ΠΑΜΕ που δεν δίνει απόδειξη ούτε στη μάνα του και τον παλιό Εδαΐτη που διόρισε τον εγγονό του στο Δημόσιο μέσω ενός συγχωριανού του για τον οποίο είχε ακουστεί ότι κάπως ανακατεύτηκε με τα Τάγματα Ασφαλείας στην Κατοχή. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με την υποκατάσταση του Πολιτικού από την ηθικολογία (ή μάλλον την ηθικοκρατία), φαινόμενο που παρατηρείται έντονα τις τελευταίες δυο ή τρεις δεκαετίες. Φυσικά, πρόκειται για τη μετατροπή της Ηθικής από φιλοσοφικό ερώτημα σε ιδεολογικό όπλο. Διότι, για να μη μακρηγορούμε, ποιο είναι το ηθικό υπόβαθρο μιας επιχειρηματολογίας που σε εγκαλεί για μη εφαρμογή αξιών, των οποίων, όσοι αναπτύσσουν αυτή την επιχειρηματολογία είναι φανατικοί πολέμιοι; Ωστόσο, πρέπει να απαντήσουμε. Γιατί η κοσμοθεωρία της νεωτερικής Αριστεράς —δηλαδή η κοσμοθεωρία του Μαρξ κατά βάση, να μη το ξεχνάμε αυτό— είναι, υποστηρίζουμε πως είναι, το πολιτικό πρόγραμμα μιας φιλοσοφίας της Πράξης.

Απαντώντας

Χωρίς να αποφεύγουμε τις συζητήσεις επί του συγκεκριμένου (πολύ περισσότερο που ανάμεσα στις διάφορες κατηγορίες συμπεριλαμβάνονται και καραμπινάτες προβοκάτσιες), νομίζουμε ότι πρέπει να ξεφύγουμε από την παγίδα μιας ατελείωτης περιπτωσιολογίας. Και επίσης είμαστε της άποψης πως δεν αρκεί για κάτι τέτοιο η καταφυγή στην ιστορικότητα των κοινωνιών και, κατά συνέπεια, του ανθρώπου που, βεβαίως, «η ουσία του είναι οι κοινωνικές του σχέσεις», αλλά και που —ούτε αυτό να το ξεχνάμε— συμμετέχει κι ο ίδιος στη διαμόρφωση αυτών των κοινωνικών σχέσεων.

Επομένως, το ερώτημα παραμένει: πώς απαντάμε;

It’s the human condition, comrade!

Εκεί, στα χωράφια της ανθρωπολογικής φιλοσοφίας νομίζουμε ότι κρύβεται η ριζική και αποστομωτική απάντηση στους αντιπάλους μας. Γιατί τους θυμίζει —και μας θυμίζει— αυτό που ως υλιστές ξέρουμε, ή τουλάχιστον πρέπει να ξέρουμε, πολύ καλά: Τη διπρόσωπη φύση του ανθρώπου. Είναι πάντα, θα είναι πάντα, το ζώο-άνθρωπος και ο άνθρωπος-άνθρωπος. Κι εφ’ όσον ισχύει αυτό, τότε, κατά τη διατύπωση του Badiou, «ο Αθάνατος δεν υφίσταται παρά μέσα στο και μέσω του θνητού ζώου»[2]. Πράγμα που σημαίνει πως το ζώο-άνθρωπος συνυπάρχει διαλεκτικά με τον Αθάνατο άνθρωπο. Δηλαδή, δυο φύσεις σε ένα πρόσωπο όπου η μια συγκρούεται με την άλλη.

Και τι σημαίνει Αθάνατος άνθρωπος; Με τα λόγια του Badiou (που τα κάνουμε και δικά μας):

«Εδώ βρίσκεται ο άνθρωπος, αν επιμείνουμε να τον στοχαστούμε: στο στοιχείο εκείνο που συμβάλλει, […] στο να είναι ένα ζώο αφάνταστα πιο ανθεκτικό από τα άλογα, όχι χάρη στο εύθραυστο σώμα του, αλλά χάρη στο πείσμα του να μείνει αυτό που είναι, δηλαδή, συγκεκριμένα, κάτι διαφορετικό από ένα θύμα, κάτι διαφορετικό από ένα είναι-προς-θάνατον, και επομένως: κάτι διαφορετικό από έναν θνητό»[2].

Κι ακόμα ‘Αθάνατος’, όπως τουλάχιστον το καταλαβαίνουμε εμείς, σημαίνει τον στρατευμένο άνθρωπο στην Πραγματοποίηση μιας Μεγάλης Ιδέας που με τα λόγια του Μαρξ διατυπώνεται ως εξής:

«Η οριστική λύση του ανταγωνισμού ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση και ανάμεσα στον άνθρωπο και τον άνθρωπο»[3].

Και τέλος, πάλι όπως το καταλαβαίνουμε εμείς. Όπως το καταλαβαίνουμε κι όπως το νιώθουμε:

Ο Αθάνατος άνθρωπος: L’ Homme révolté!

Επίλογος

Η κατηγορία που μας προσάπτουν και την οποία εξετάσαμε εδώ, για να τα λέμε όλα, έχει συμβάλλει σημαντικά στην απαξίωση της Αριστεράς. Και ένας από τους λόγους είναι πως σε πολλές περιπτώσεις όντως ευσταθεί. Ας μη χάνουμε όμως το θάρρος μας.

Πρώτον γιατί οι Ιδέες δεν πεθαίνουν επειδή πολλοί από τους εκπροσώπους τους —όλοι εμείς δηλαδή— συχνά αποδεικνύονται ανάξιοι ή κατώτεροι των περιστάσεων. (Μεγάλη παρηγοριά σε αυτό ας είναι ο ατελέσφορος ως προς τον κλονισμό της ιδέας του Θεού αντικληρικαλιστικός αγώνας, παρά τα αίσχη αιώνων του κλήρου πασών των θρησκειών).

Δεύτερον γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όλοι εμείς, οι λίγοι προς το παρόν αλλά υπαρκτοί, έχουμε πάρει μια σισύφεια απόφαση : να μετρηθούμε με τον Αθάνατο άνθρωπο —που κρύβεται σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη φυσικά· όχι μόνο σ’ εμάς.

Ακόμα κι όταν πέφτουμε λοιπόν, για να μνημονεύσουμε και τον Μεγάλο Κάλβο, «αφ’ υψηλά όμως πέφτουμε»...

Κι αυτός ας είναι ο τελευταίος λόγος προς τους εχθρούς μας!


[1] Το ακρωνύμιο από το slogan του νεοφιλελευθερισμού «There Is No Alternative». Δηλαδή, δεν υπάρχει άλλη βιώσιμη λύση πέραν της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας.

[2] Αlain Badiou, «Η ηθική. Δοκίμιο για τη συνείδηση του Κακού».

[3] Karl Marx, «Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα».

Η εικόνα είναι της Jelene Morris (via flicr.com).