It’s not the social, it’s not the political; it’s both, stupid (comrade)!

ΑΥΤΟΣ Ο (ΑΜΕΤΡΟΕΠΗΣ) ΤΙΤΛΟΣ μάς βγήκε αυθόρμητα, διαβάζοντας ένα ωραίο άρθρο του Στάθη Κουβελάκη που δημοσιεύτηκε στην «Εποχή» της τελευταίας Κυριακής (Το αθέατο τέλος ενός χειμώνα). Προς στιγμή, τον βάλαμε στην πάντα όμως, μια και πιστεύουμε ότι το αυθόρμητο δεν είναι πάντα καλός σύμβουλος…

Αλλά ύστερα, οδηγημένοι από μια παραπομπή, ξαναδιαβάσαμε ένα παλιότερο άρθρο του ίδιου, που είχε δημοσιευτεί επίσης στην «Εποχή» («Πρώτος γύρος» ή «χαμένη άνοιξη»; ), στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου, και αφήσαμε τον αυθόρμητο τίτλο ως έχει και ευρίσκεται. ( Όλη η ντροπή δική μας! ;-) ).

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ —όσοι δεν το έχετε κάνει ήδη— αυτά τα δυο άρθρα. Είναι γραμμένα από έναν διανοούμενο της Αριστεράς, ο οποίος συμβαίνει να ανήκει στη μικρή εκείνη μειοψηφία των διανοητών που, από τη μια, δεν έχουν χάσει τα μυαλά τους με τα κινήματα, κι από την άλλη, δεν έχουν πουλήσει και την ψυχή τους στα κόμματα.[1]

ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΜΕΓΑΛΑ, ιδίως το τελευταίο, κι ίσως δεν έχετε χρόνο ή, ακόμα και να βαρεθείτε. Ανθρώπινα και τα δυο. Το έχουμε πάθει κι εμείς άπειρες φορές, οπότε δεν μπορούμε να πούμε τίποτε. Μπορούμε όμως να κάνουμε κάτι. Κι αυτό που κάναμε είναι να παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα και από τα δυο άρθρα τα οποία αναφέρονται ακριβώς σε αυτό που εστιάζει ο (αμετροεπής) τίτλος μας: στη σύζευξη του κοινωνικού με το πολιτικό. Ο καθένας έχει και τον καημό του βλέπετε, κι εμάς, ένας από τους μεγάλους καημούς μας είναι να αποδομήσουμε όσο μπορούμε την ατελέσφορη[2] ιδέα ότι η αυθόρμητη κοινωνική κίνηση φτάνει και περισσεύει για να περάσουμε απέναντι. Βέβαια, για να τα λέμε όλα, η πολιτικά οργανωμένη Αριστερά, με τη μαλακία που τη δέρνει, συμβάλλει θεαματικά στην καλλιέργεια αυτής της ιδέας. (Από αυτή την άποψη, θα ήταν χρήσιμο και σ’ αυτήν να έριχνε καμιά προσεκτική ματιά στα άρθρα του Κουβελάκη. Κι ας μη του στείλει «επίσημη» απάντηση…[3]). Έτσι, μ’ αυτά και μ’ εκείνα, κι εμάς «είν’ η [αποδομητικές] προσπάθειές μας σαν των Τρώων». Εν πάση περιπτώσει, ό,τι μπορούμε κάνουμε και πάσα προσφορά δεκτή…

Λοιπόν, τα αποσπάσματα από τα άρθρα του Στάθη Κουβελάκη (τα bold δικά μας):

Ι

«Για αυτούς τους λόγους, και αρκετούς άλλους που δεν έχουμε το χώρο να αναπτύξουμε (όπως η πολύπλευρη αδυναμία του συνδικαλιστικού κινήματος, οι δυσκολίες υπέρβασης των τάσεων κατακερματισμού του κοινωνικού ιστού που εντείνει η κρίση) δεν μπορεί να αποκλειστεί η κατάληξη αυτού του πρώτου γύρου της κοινωνικής αντιπαράθεσης σε μια ακόμη ‘‘χαμένη άνοιξη’’ του λαϊκού κινήματος. Χωρίς καθοδήγηση και ένταξη σε πολιτικό σχέδιο, η εξέγερση των Ιουλιανών του 1965, που κανένας οργανωμένος φορέας δεν προκάλεσε ή θέλησε, παρ’ ότι σημάδεψε βαθειά την λαϊκή συνείδηση, στάθηκε ανίκανη να αποτρέψει την πορεία προς την δικτατορία. Ακόμη και το ‘‘θερμό φθινόπωρο’’ που πολλοί προεξοφλούν μπορεί λοιπόν να αποτύχει όχι μόνο στους στόχους του (κάτι τέτοιο είναι ούτως ή άλλως ένα ανοιχτό ενδεχόμενο οποιασδήποτε αντιπαράθεσης) αλλά ακόμη στην δυνατότητα σύνδεσης με υπολογίσιμες αριστερόστροφες πολιτικές δυναμικές. Δεν λείπουν εξ άλλου πρόσφατα αντίστοιχα παραδείγματα αποσύνδεσης του ‘‘πολιτικού’’ από το ‘‘κοινωνικό’’, από τον ελληνικό Δεκέμβρη του 2008 μέχρι το αργεντίνικο ‘‘κασερολάζο’’ του 2001 ή τη πλούσια εμπειρία αγώνων στη Γαλλία από το 1995 έως το 2006».

ΙΙ

«[…] κάθε επιμέρους αγώνας εξαρτάται καθοριστικά από τον κεντρικό πολιτικό συσχετισμό, σε ό,τι αφορά τον τρόπο διεξαγωγής του, την έκβασή του, ακόμη και την έναρξη του. Αυτή η όψη είναι βέβαια που θέτει σήμερα και τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Αριστερά: γιατί η απουσία ενεργούς παρέμβασης, η εσωστρέφεια και η ροπή στην ρουτίνα του κλασικού εκλογικο-πολιτικού παιχνιδιού από την πλευρά της Αριστεράς έχει άμεσα, και παραλυτικά, αποτελέσματα στην ίδια την ύπαρξη και την ποιότητα των κοινωνικών κινητοποιήσεων. Για να το πούμε πιο απλά, ο πήχης είναι τόσο ψηλά ώστε να είναι εξ αρχής αντιληπτό ότι χωρίς κατάλληλο πολιτικό ‘‘κοντάρι’’ η απόπειρα άλματος μοιάζει μάταιη».

ΙΙΙ

«Αυτό σημαίνει και η πολιτική κεντρικότητα της τρέχουσας αναμέτρησης: ο καθένας περίπου καταλαβαίνει ότι η ανατροπή των μέτρων δεν είναι συμβατή με την παραμονή αυτής της κυβέρνησης στην εξουσία. Με αυτή την έννοια, η σύγκρουση θέτει άμεσα θέμα εξουσίας, κατ’ αρχήν κυβερνητικής, και, δεδομένου του συνολικού χαρακτήρα των επίδικων, κοινωνικής, με την έννοια της βαθειάς αλλαγής των ταξικών συσχετισμών».

IV

«Η πρόκληση είναι κυριολεκτικά ιστορική, και, ας μην το κρύβουμε, είναι βαρύ το φορτίο που καλείται να επωμιστεί αυτή την στιγμή η ελληνική αριστερά».

V

«Η ιδέα του παρατεταμένου λαϊκού πολέμου αποτελεί λοιπόν και ένα συμπέρασμα που βγαίνει από την εμπειρία του Δεκέμβρη του 2008. Σημαίνει ότι οι εξεγερσιακές μορφές δράσης τείνουν να αποτελέσουν πλέον τμήμα κάθε κοινωνικής σύγκρουσης μεγάλης εμβέλειας, ειδικά στο βαθμό που σηματοδοτούν τη συμμετοχή στη συλλογική δράση στρωμάτων που βρίσκονται εκτός των παραδοσιακών οργανωτικών σχημάτων. Ταυτόχρονα όμως προσκρούουν ως τέτοιες και σε συγκεκριμένα όρια. Στην περίπτωση του Δεκέμβρη, όπως έχουν τονίσει οι Λ. Κοτρωνάκη και Σ. Σεφεριάδης, ‘‘κομβική χρονικότητα απετέλεσε η σταδιακή εξάντληση της αδιαμεσολάβητης οργής ως επαρκούς πολιτικού κινήτρου για την κλιμάκωση των δράσεων. Η ενδεχομενικότητα αυτή στάθηκε και βασική αιτία αναστροφής της εξεγερσιακής διάχυσης’’. Για να έχουν λοιπόν αποτέλεσμα, άρα προοπτική, οι πολύμορφες εξεγερσιακές δράσεις πρέπει να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο σχέδιο, με καθορισμένους στόχους και επιλογή συγκεκριμένων μέσων προς επίτευξή τους».

VI

«Παρατεταμένος λαϊκός πόλεμος σημαίνει λοιπόν ότι η αναγκαία και συντελούμενη κλιμάκωση δε θα είναι ούτε ένα ‘‘ελληνικό Ταχρίρ’’, ούτε βέβαια απλό κοινοβουλευτικό παιχνίδι, αλλά συνδυασμός και εναλλαγή πολλαπλών μορφών και επιπέδων πάλης, εντός των οποίων θα ενεργοποιούνται διαρκώς ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας και θα αμφισβητούνται/μετασχηματίζονται τα δεδομένα πλαίσια πολιτικής και κοινωνικής έκφρασης».

VII

«[…] και τελικό στόχο την ανατροπή του συνολικού συσχετισμού δύναμης, με δυό λόγια μια ‘‘πολιτική τομή σφραγισμένη από την καταλυτική παρουσία του λαϊκού παράγοντα’’».

VIII

«Ερχόμαστε τώρα στο απόλυτα καθοριστικό πρόβλημα του γενικού συντονισμού των λαϊκών δυνάμεων. Τα γραπτά […] στα οποία αναφερόμαστε προϋποθέτουν με απόλυτη σαφήνεια την ύπαρξη ενός στρατιωτικού και πολιτικού επιτελείου. Ελλείψει κάποιας μορφής συντονισμού, η στρατηγική προσέγγιση καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη, έως και καθαρά μεταφορική. Στις συνθήκες της παρούσας κοινωνικής αναμέτρησης, κάτι τέτοιο βάζει ένα απαγορευτικό όριο στην ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων: όταν όρος για να αποσυρθεί ένα επιμέρους νομοσχέδιο είναι ουσιαστικά να ανατραπεί η κυβέρνηση και το μνημονιακό πλαίσιο, η απουσία στρατηγικής κατεύθυνσης οδηγεί στην αναπαραγωγή του κατακερματισμού, στην αποθάρρυνση και, εν τέλει, στην αποδιοργάνωση της ίδιας της άμυνας. Είναι λοιπόν ή ίδια η μορφή της σύγκρουσης που οδηγεί άμεσα στην ανάγκη ύπαρξης ενός κέντρου που να θέτει υπό αίρεση το διαχωρισμό του πολιτικού με το κοινωνικό».

[1] Ούτε ακόμα και σε αυτά που είναι «των κινημάτων»… ;-)

[2] Συχνά και «βολική» ή, ακόμα και εκ του «πονηρού»…

[3] ;-)

Η εικόνα των δυο χορευτών του ενός ζευγαριού, από το hubspot.com