Δημήτρη μου, Καζάκη μου… Άλλο Βούδας κι άλλο Κούδας! (Μέρος Β´)

Μερικές κριτικές σκέψεις για ένα προβληματικό άρθρο

Στο προηγούμενο post εξετάσαμε κριτικά τις επισημάνσεις του Δημήτρη Καζάκη (ΔΚ) σχετικά με τη λανθασμένη φιλοσοφία της Αριστεράς όσο αφορά στην αντιμετώπιση του εργατικού κινήματος και τις ατελέσφορες, κατ’ αυτόν, ενωτικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται κατά καιρούς εντός της. Στο σημερινό β´ μέρος θα ασχοληθούμε με την προτεινόμενη από αυτόν κατεύθυνση και θα διατυπώσουμε τα γενικότερά μας συμπεράσματα. Βάση αναφοράς των σκέψεών μας αποτέλεσαν το άρθρο του ΔΚ στον «Δρόμο» του Σαββάτου 10 Ιουλίου σε συνδυασμό με την ομιλία του λίγες μέρες πριν, στο Φεστιβάλ Resistance 2010 (18-19-20 Ιουνίου).

Ενότητα από τα κάτω vs ενότητα από τα πάνω

Αυτή θα ήταν μια επιτυχημένη συμπύκνωση των όσων προτείνει ως αριστερή στρατηγική διεξόδου ο ΔΚ και τα οποία παραθέσαμε αναλυτικά στην προηγούμενη ανάρτηση. Εδώ τα προβλήματα οξύνονται πολύ περισσότερο σε σύγκριση με τα όσα έχουμε ήδη επισημάνει. Και πραγματικά μας κάνει εντύπωση πώς γράφονται αβασάνιστα πράγματα που στέκουν κυριολεκτικά στον αέρα, από ανθρώπους οι οποίοι, ακριβώς επειδή έχουν επιρροή, θα έπρεπε να βουτάνε την πένα τους στο μυαλό τους δυο και τρεις και τέσσερις φορές, πριν γράψουν την κάθε τους λέξη.

Κατ’ αρχήν, για να ξεκινήσουμε από κάτι βασικό: Ο ΔΚ, ενώ δεν προκύπτει από πουθενά ότι είναι ανθενωτικός, το αντίθετο, επιλέγει να θέτει αντιμέτωπες τις δυο ενότητες —αυτή των από κάτω και εκείνη των από πάνω— δηλώνοντας ρητά τη συμπαράταξή του με την πρώτη.

Γιατί πρέπει αυτοί οι δυο δρόμοι να ονοματιστούν ως αντίθετης φοράς; Σε τι εξυπηρετεί κάτι τέτοιο τον διακαή πόθο του ΔΚ, την Ενότητα; Δεν το εξηγεί ρητά στο άρθρο του. Ωστόσο, μπορούμε από τα συμφραζόμενα να εξάγουμε με ασφάλεια το συμπέρασμα ότι αυτό που φέρνει αντιμέτωπες τις δυο ενότητες είναι η αδυναμία τής από πάνω να εκφράσει ουσιαστικά τις αυθεντικές ενωτικές διαθέσεις του λαού που αρχίζουν να εκδηλώνονται ραγδαία. Είναι έτσι; Ναι, σε μεγάλο βαθμό είναι έτσι! (Εδώ συμπεριλαμβάνουμε και τις ανθενωτικές στάσεις των διαφόρων ηγεσιών —«πρωταθλητής» το ΚΚΕ— με διάφορα προσχηματικά «περί διαγραμμάτου»!). Αλλά γιατί επιβάλλεται σώνει και ντε να εγκαταλειφθούν οι προσπάθειες που πιέζουν τις ηγεσίες να ανταποκριθούν ώστε το ‘έτσι’ να γίνει ‘αλλιώς’; Γιατί οι δρόμοι είναι αντίθετοι εξ ορισμού, ενώ κάλλιστα μπορούν να επαναχαραχτούν με τρόπο που θα τους κάνει παράλληλους;

Ένα δεύτερο, επίσης βασικό: Σε ποιο ποσοστό μπορούμε αλήθεια να μιλάμε για ενότητα από πάνω; Εδώ, δεν εννοούμε τις θλιβερές ενωτικές επιδόσεις της ελληνικής Αριστεράς, —τις επισημάναμε στο α´ μέρος του σημειώματος. Εννοούμε το εξής: Όταν κάθε φορά που τίθεται το ερώτημα, στις παρέες ή στις δημοσκοπήσεις, για το αν θα έπρεπε η Αριστερά να αποκτήσει ενιαία ή έστω στοιχειωδώς συντονισμένη δράση, οι καταφατικές απαντήσεις είναι συντριπτικά περισσότερες, δεν είναι πιο ακριβές να μιλάμε για ενωτικές κινήσεις κάποιων «κορυφών», που απλώς υλοποιούν μια εκπεφρασμένη «γενική αριστερή βούληση»;

Ας πάμε σε ένα τρίτο σημείο. Ας υποθέσουμε, για την οικονομία του λόγου, ότι όντως τα ευρέα λαϊκά στρώματα δεν εμπιστεύονται την Αριστερά επειδή εκείνη «δεν απαντά στα άμεσα προβλήματά του με τρόπο πειστικό και ρεαλιστικό από τη σκοπιά των συμφερόντων του». Πώς, αυτό που δεν μπορεί να κάνει η Αριστερά, θα το κάνει «ένα ενιαίο κοινωνικοπολιτικό μέτωπο των ίδιων των εργαζομένων»; Γιατί αυτό το μέτωπο στο βαθμό που θα ανεβάζει το επίπεδο της αυτοσυνείδησής του και βαθμιαία θα μπολιάζει τον κοινωνικό του χαρακτήρα με στοιχεία του Πολιτικού, θα προστατευθεί από τις αμαρτίες της πολιτικά οργανωμένης Αριστεράς; Τι στο διάβολο; Έχουν διαφορετικό DNA αυτά τα ευρέα λαϊκά στρώματα και θα παραμείνουν αδιάφθορα και πάντα σε επαφή με τα «πιο άμεσα και ζωτικά αιτήματα για την επιβίωση των εργαζομένων και της χώρας»; Αυτό κάνει γέφυρα με το τέταρτο σημείο.

Το τέταρτο σημείο είναι το ζήτημα των μηχανισμών. Θα μπορούσε στα παραπάνω ερωτήματα να απαντήσει ο ΔΚ ότι το ενιαίο κοινωνικοπολιτικό μέτωπο που εννοεί αυτός θα παραμείνει αγνό γιατί δεν θα έχει μηχανισμούς. Μα τότε δεν θα ήταν κοινωνικοπολιτικό μέτωπο. Θα ήταν μπουλούκι! Υπάρχει, έστω και μια στοιχειώδης συλλογική οργάνωση και μάλιστα του εύρους ενός κοινωνικοπολιτικού μετώπου που μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, έστω και για μια ημέρα, χωρίς να έχει μηχανισμό; Αν υπάρχει, εμείς τουλάχιστον δεν τον ξέρουμε. Ας μας τον υποδείξει εκείνος.

Ίσως όμως ο ΔΚ να μην είναι τόσο ακραίος. Ίσως να πιστεύει ότι θα υπάρχουν κι εκεί μηχανισμοί με τη διαφορά όμως ότι θα ληφθούν όλες οι πρόνοιες, ώστε να μη λειτουργούν ανεξέλεγκτα και για ίδιον (αναπαραγωγικό) όφελος. Μακάρι να έχει δίκιο! Θα του είμαστε ευγνώμονες. Γιατί, αν και δεν συμμεριζόμαστε καθόλου την αντικομματική ρητορεία, η οποία ευδοκιμεί ιδιαιτέρως στο διαδίκτυο, από την άλλη, ξέρουμε πολύ καλά τα «μπουμπούκια» που ανθίζουν σε όλο τα φάσμα της πολιτικά οργανωμένης Αριστεράς. Με ιδιαίτερη χαρά θα τους ρίχναμε ένα καλό «ζιζανιοκτόνο» λοιπόν, αν ο ΔΚ μπορούσε να μας το προμηθεύσει! Έτσι, εκτός από το κοινωνικοπολιτικό μέτωπο των εργαζομένων θα έχουμε και μια πολιτικά οργανωμένη Αριστερά, χωρίς αυτονομημένους μηχανισμούς. Μας φαίνεται ευλογία· και δεν διανοούμαστε να σκεφτούμε καν, ότι θα μπορούσε ποτέ ο ΔΚ να έχει διαφορετική αίσθηση εν όψει ενός τέτοιου ενδεχομένου.

Πέμπτο σημείο: Στην περιγραφή του της ανάπτυξης του ενωτικού κινήματος από τα κάτω αναφέρει ρητά πως εκεί συμμετέχουν και ενταγμένοι —προφανώς ενταγμένοι σε κόμματα και οργανώσεις της Αριστεράς. Αυτό δεν είναι μια αποχρώσα ένδειξη ότι ο διαχωρισμός των «δυο» ενοτήτων είναι μια γραμμή χαραγμένη «επί χάρτου»; Και δεν οδηγεί αβίαστα στο ερώτημα, γιατί αυτοί οι ενταγμένοι που συμμετέχουν ολόψυχα στις από τα κάτω ενιαιομετωπικές κινήσεις, να μην ασκήσουν την ανάλογη πίεση προς τις ηγεσίες τους να τους μιμηθούν, αντί να τις αφήσουν ανενόχλητες να κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου; Ίσως η απάντηση του ΔΚ να κρύβεται στο επόμενο, έκτο σημείο.

Έκτο: Ο ΔΚ καλεί την Αριστερά να συνειδητοποιήσει πως «έχει μόνο ένα χρέος: Να φανεί χρήσιμη στον αγώνα που διεξάγει σήμερα η εργατική τάξη και γενικά ο λαός για την επιβίωση του». Και γιατί ένα παναριστερό σχέδιο που θα προωθούσε την ενότητα και από τα πάνω δεν θα ήταν χρήσιμο στον αγώνα του λαού για την επιβίωσή του —οπότε δεν θα είχε και νόημα οι μετέχοντες στο μέτωπο των από κάτω αλλά και ταυτόχρονα κομματικά ενταγμένοι να πιέσουν τις ηγεσίες τους;

Κατά τον ΔΚ ένα τέτοιο σχέδιο, «παναριστερό» όπως σπεύδει να το σημασιοδοτήσει απαξιωτικά, μόνο σε ψευδεπίγραφη, τυπική («στα λόγια») ενότητα μπορεί να καταλήξει. Στο κείμενο της ομιλίας του στο Φεστιβάλ Resistance ξεκαθαρίζει με απόλυτη σαφήνεια το γιατί: «Το σίγουρο είναι ότι την Αριστερά σήμερα χωρίζουν αξεπέραστες ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές».

Να λοιπόν το γιατί, κατά τον ΔΚ. Με το οποίο «ευλογεί» —εκτός των άλλων (π.χ., τον αφόρητο δογματισμό)— και το κωμικοτραγικό φαινόμενο του εμφύλιου σπαραγμού της Αριστεράς με προσχηματικές αφορμές το νι ή το σίγμα της μαρξικής κοσμοθεωρίας, του λενινιστικού υποδείγματος και του μεταγενέστερου κριτικού μαρξισμού των επιγόνων!

Αφήσαμε για έβδομο και τελευταίο σημείο (‘τελευταίο’ κατά συνθήκη· ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί) ένα πραγματικά εμβληματικό της επιπολαιότητας που σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζει το άρθρο του ΔΚ. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για να αναδείξουμε αυτή τη συγκεκριμένη και εξαιρετικά πρόχειρη σκέψη είναι να της αφιερώσουμε ένα ιδιαίτερο υποκεφάλαιο.

ΕΑΜ

Στην ομιλία του στο Φεστιβάλ Resistance ο ΔΚ είπε σε κάποιο σημείο:

«Με το πρόβλημα της βιωσιμότητας και της προοπτικής της εθνικής οικονομίας, της χώρας και του λαού να αποτελεί όσο ποτέ άλλοτε το κορυφαίο ζήτημα της ταξικής πάλης, το αίτημα για ενιαίο μέτωπο, για ένα νέο ΕΑΜ, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες έχει γίνει περισσότερο επίκαιρο και επιτακτικό παρά ποτέ».

Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ξεστόμισε κάτι τέτοιο! Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να πιστέψουμε στα μάτια μας —αλλά και στην ισχυρότατη εντύπωσή μας ότι δεν είναι η πρώτη φορά που κάνει αναφορά στο ΕΑΜ και κάλεσμα για ένα νέο, αντίστοιχο με τις σημερινές συνθήκες.

ΕΑΜ; Τι μας θυμίζει, τι μας θυμίζει; Να πάμε στο «Ριζοσπάστη»; Όχι θα μας πουν ‘σταλινικούς’. Στην «Αυγή»; Ούτε. Θα μας πουν ‘οπορτουνιστές’. Στη «Εποχή», στο «Πριν»; Όχι και πάλι. Εκτός του ότι δεν θα γλυτώσουμε (όλο και κάποια κατηγορία θα βρεθεί…), τα sites τους είναι σε λίγο καλύτερη κατάσταση απ’ το δικό μας blog. Ας πάμε στη Βικιπαίδεια:

Ιστορικό
Οι κινήσεις για την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου είχαν αρχίσει πολύ νωρίτερα από την 27 Σεπτεμβρίου. Στις πρώτες μέρες του Ιουλίου του 1941 το ΚΚΕ διοργάνωσε την 6η του Ολομέλεια. Μια από τις αποφάσεις αυτής της Ολομέλειας ήταν «...να οργανώσει τις δυνάμεις της λαϊκής εξέγερσης για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση της Ελλάδας». Η απόφαση αυτή επηρεάστηκε από την αλλαγή στάσης της ΕΣΣΔ έναντι της Γερμανίας[εκκρεμεί παραπομπή]: είχε προηγηθεί τον Ιούνιο η επίθεση της Ναζιστικής Γερμανίας στην Σοβιετική Ένωση και εκ των πραγμάτων είχε καταρρεύσει το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ.

Με βάση αυτή την απόφαση της Ολομέλειας, το ΚΚΕ εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία μεταξύ των άλλων έγραφε ότι «...καλεί τον ελληνικό λαό, όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις του σ' ένα εθνικό μέτωπο της απελευθέρωσης». Μετά από αυτή την απόφαση, η ηγεσία του ΚΚΕ άρχισε τις επαφές με τους αρχηγούς των υπολοίπων κομμάτων. Η αρχική όμως προσπάθεια δεν έφερε καμιά θετική ανταπόκριση. Όλοι έκριναν ως μη απαραίτητη, ως και μάταιη (λόγω της στρατιωτικής δύναμης της Ναζιστικής Γερμανίας) μια τέτοια αντιστασιακή κίνηση. Η ηττοπάθεια, με κάποιες εξαιρέσεις, και η άρνηση να προχωρήσουν σε οργανωμένη αντίσταση ήταν το συναίσθημα που διακατείχε τότε τους αρχηγούς όλων των κομμάτων.

Χαρακτηριστική είναι η συνάντηση που είχε ο Θανάσης Χατζής μαζί με τον δημοσιογράφο του Ριζοσπάστη Κώστα Βιδάλη (δολοφονήθηκε στη Λάρισα από τους άνδρες του αντικομμουνιστή Σούρλα), με τον αρχηγό του κόμματος των Συντηρητικών Φιλελευθέρων, Στυλιανό Γονατά, όπως αναφέρεται στο τετράτομο έργο του πρώτου «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε»: ο Γονατάς φέρεται να τους είπε ότι «...αυτό είναι καθαρή τρέλα» και τους προειδοποίησε ότι αν προχωρήσουν στην ίδρυση αυτής της οργάνωσης, θα καλέσει τους αξιωματικούς να οργανώσουν στρατιωτικά τμήματα, κάτω από τον Τσολάκογλου, για να συντρίψουν την «ανταρσία» αυτή, όπως τη χαρακτήρισε.

Στα μέσα του Ιουλίου του 1941, το ΚΚΕ έκανε μια δεύτερη προσπάθεια επαφών. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος συναντήθηκε με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς και συζήτησε μαζί τους. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, με εξαίρεση τρία κόμματα που δέχθηκαν να συμπορευτούν με την απόφαση του ΚΚΕ: το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Αγροτικό Κόμμα και η Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας. Οι αντιπρόσωποι των τεσσάρων αυτών κομμάτων αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ίδρυση του «Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου».

Δεν κοπυποστάρουμε άλλο. Νομίζουμε ότι η από τα κάτω μεγαλειώδης δράση των μαζών που οδήγησε στην ίδρυση του θρυλικού ελληνικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου στα χρόνια της Κατοχής έχει γίνει κάτι περισσότερο από σαφής. Όπερ έδει δείξαι!...

Συμπεράσματα

Έχουμε χαρακτηρίσει από τον τίτλο του post κιόλας το άρθρο του ΔΚ ‘προβληματικό’. Βεβαίως, είναι απολύτως ευδιάκριτο πού βασίζουμε αυτόν το χαρακτηρισμό. Ας κωδικοποιήσουμε τώρα τις βλαβερές συνέπειες αυτής της προβληματικότητας.

1) Καλλιεργεί την άκρως απατηλή —και εν πολλοίς ανόητη ιδέα— ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να απελευθερωθούν από τα δεσμά τους χωρίς πολιτική οργάνωση. Γιατί δεν υπάρχει πολιτική οργάνωση, δεν υπάρχει καν οργάνωση οποιουδήποτε είδους (πόσο καλά το ξέρει αυτό η καπιταλιστική επιχείρηση!) χωρίς όργανα. Και το να έχεις όργανα σημαίνει ότι έχεις όργανα διαβαθμισμένης αρμοδιότητας —άρα και ισχύος. Αλλά σημαίνει και κάτι άλλο, δυστυχώς: Ότι πάντα υπάρχει η (βέβαιη) πιθανότητα τα όργανα να «φαλτσάρουν». Είναι αυτός λόγος να απαρνηθεί το εργατικό κίνημα την αναγκαιότητα της πολιτικής του οργάνωσης; Ξέρει κανείς κάποιον, ο οποίος στην ηλικία των 20 ετών έβγαλε τα δόντια του και τα αντικατέστησε με τεχνητά, με τη (βάσιμη) σκέψη ότι αυτά που του χάρισε η φύση κάποτε θα χαλάσουν;

Τέτοιου τύπου προσεγγίσεις, εμάς τουλάχιστον μας παραπέμπουν στο μεταδομισμό και στα ξαδέρφιά του, την αποδόμηση και το μεταμοντερνισμό, εκεί κάπου στη δεκαετία του ’60. Τότε που οι (αδόμητες) μάζες κατέβαιναν στου δρόμους του Παρισιού, διότι, όπως έκαναν γνωστό οι ίδιες οι μάζες με αξιοθαύμαστης λεπτότητας ειρωνεία, «οι δομές δεν κατεβαίνουν στους δρόμους». Αργότερα όμως θα έμελλε να αποδειχθεί ότι και αυτοί (οι αδόμητοι) που κατεβαίνουν στους δρόμους μπορούν να ανεβαίνουν μέχρι το βήμα του (δομημένου) Ευρωκοινοβουλίου και να «ευλογούν» από εκεί τους ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς του (απόλυτα δομημένου) ΝΑΤΟ… Βλέπετε, τα πράγματα μπορούν να αλλάζουν παραμένοντας ίδια: Ο δομισμός, μαζί και το Κακό που γέννησε (ιεραρχίες, αυταρχικότητα, επιβολή), φεύγει. Ο μεταδομισμός έρχεται. (Φυσικά, επάνω στο Μαγικό Χαλί. Όχι σε δομές!...). Μαζί με το θρίαμβο του «Ελεύθερου Κόσμου» και το κατά Φουκουγιάμα Τέλος της Ιστορίας...

2) Τροφοδοτεί και ενδυναμώνει την τόσο δημοφιλή άποψη «όλοι (οι από πάνω) ίδιοι είναι». Αυτό ανανεώνει το έντονο στις μέρες μας φλερτ μερίδων της Αριστεράς με τον «αντιεξουσιαστικό χώρο». Πόσο ταιριάζει εδώ η παροιμία «ο πνιγμένος απ’ τα μαλλιά του πιάνεται», δεδομένου του αντιεξουσιαστικού χαρακτήρα της αριστερής Ουτοπίας! Και πόσο δένει αρμονικά με την εικόνα του Αλαβάνου να διαδηλώνει μέσα από το αντιεξουσιαστικό μπλοκ!

Επιπλέον, συμβαδίζει και με το πνεύμα της volonté générale των ημερών μας. Η οποία δεν θέλει δεσμούς και δεσμά, της φτάνει ο καπιταλισμός! Η σύγχρονη volonté générale λατρεύει την ελευθερία της ατομικής της επιλογής. Δεν της αρέσουν οι πλειοψηφίες («εγκλωβίζουν») ούτε οι μειοψηφίες (υποχρεώνουν). Δεν χρειάζεται «καθοδηγητές», απεχθάνεται τους «ινστρούχτορες», μισεί τους «αρχηγούς». Έχει τον Εαυτό. Τρία σε Έναν!

3) Ενισχύει την παραμυθητική αυταπάτη του «περιούσιου λαού», που αγνός και αμόλυντος, καθώς, προφανώς, έχει εμβολιασθεί κατά της διαφθοράς των μηχανισμών της εξουσίας (έρημε Φουκώ!...), κτίζει και μάλιστα με ραγδαίους ρυθμούς το γρανιτένιο μέτωπο της «αυθεντικής» λαϊκής ενότητας, συνειδητοποιημένος δια της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος. Διότι, βέβαια, ο λαός έχει εκ γενετής άλλες «ποιότητες» και ζει σε άλλο περιβάλλον από αυτούς οι οποίοι είναι βιδωμένοι στους κομματικούς μηχανισμούς της Αριστεράς, για να μη μνημονεύσουμε ότι οι μηχανισμοί της πολιτικά οργανωμένης Αριστεράς, όπως είναι τοις πάσι γνωστό, έχουν στελεχωθεί από Ελ και Νεφελίμ!

Δεν ξέρουμε σε ποιο κόσμο ζει ο ΔΚ. Πάντως μας φαίνεται ότι αυτόν στον οποίο ζούμε εμείς δεν τον ξέρει και πολύ καλά. Στον κόσμο που ζούμε εμείς συναντάμε ανάμεσα στο λαό πολλά ξινισμένα πρόσωπα όταν απλώνουμε το χέρι για να δώσουμε μια προκήρυξη και αντικρίζουμε πολλά άδεια βλέμματα, των μεγαλύτερων κυρίως, βλέμματα που σου λένε ένα μόνο πράγμα: «Αχ παιδάκι μου… Τίποτε δεν γίνεται… Τζάμπα τρως τα χρόνια σου…». Ίσως, όπως μας επισήμανε ένας αναγνώστης πριν δυο-τρείς μέρες, να φταίει το ότι ο ΔΚ έχει βγει πρόσφατα από το καβούκι του. Αυτό από μόνο του δεν είναι, φυσικά, προς θάνατο! Όλοι όσοι βγαίνουμε από το καβούκι μας πραγματοποιούμε την έξοδο κάποια δεδομένη στιγμή, όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου· δεν γεννιόμαστε τέτοιοι!

Το κακό όμως είναι όταν, μη έχοντας επαρκή γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας, πλάθει ή αναπαράγει άθελά του, αλλά όχι και συγγνωστά, το μύθο ενός λαού που έχει παραμείνει δήθεν ανεπηρέαστος και αμόλυντος από την ιδεολογία της εξατομικευμένης «ελευθερίας με πλούτο» των τελευταίων 30 ετών —ιδίως των πιο πρόσφατων 20, οπότε και έφτασε στο απόγειο της επιρροής της.

Κι ακόμα αναπαράγει το μύθο ότι αρκεί η συνειδητοποίηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα και των χειρότερων που θα αντιμετωπίσει αύριο για να μετατραπεί από λαός των μακάρων ή των απελπισμένων (ή και τα δυο!) σε λαό των εξεγερμένων, με «πλέρια» πολιτική —δηλαδή ταξική— συνείδηση που θα τον οδηγήσει στο δρόμο της αυτοχειραφέτησης. Να τη πάλι η βολική αυταπάτη της αδιαμεσολάβητης μετατροπής του Κοινωνικού σε Πολιτικό. Έτσι, ως δια μαγείας! Χωρίς γνώση της κίνησης του κόσμου, χωρίς την ανατροπή της προφανούς «κοινής λογικής» (τόσο προφανούς, ώστε δεν αφήνει καν χώρο να σκεφτεί κανείς την πιθανότητα ύπαρξης μιας άλλης λογικής), χωρίς τη θεωρητικοποιημένη πράξη του παρελθόντος (το παρελθόν απέτυχε άλλωστε και σ’ αυτή τη σύντομη ζωή ο πρώτος είναι τα πάντα και ο δεύτερος δεν είναι τίποτε!). Και βέβαια —να το ξαναθυμηθούμε αυτό— χωρίς οργάνωση. Μόνο με …αυτοοργάνωση! Η οποία, τουλάχιστον στο μυαλό του ΔΚ, είναι —και θα παραμείνει— κάτι ριζικά διαφορετικό, παρά την ομοιότητα της ρίζας των δυο λέξεων, δηλαδή των δυο εννοιών· προφανώς, οποιαδήποτε ομοιότητα είναι τελείως συμπτωματική, όπως γράφεται και στους τίτλους τέλους των κινηματογραφικών ταινιών!...

Δυο αναγνώσεις

Είχαμε παραθέσει στην αρχή του Α´ Μέρους, στο προηγούμενο post, μερικά σκόρπια σχόλια αναγνωστών που τεκμηριώνουν επαρκώς τα συμπεράσματα τα οποία εκθέσαμε παραπάνω. Αντίδραση παρόμοια με τη δική μας δεν υπήρξε, πλην μιας περίπτωσης κάποιας αναγνώστριας —και δικής μας— η οποία, πολύ σωστά, επεσήμανε, καταθέτοντας τη δική της προσωπική εμπειρία, ότι δεν είναι καθόλου δεδομένο πως η κομματική ένταξη αποκλείει εξ ορισμού τη δουλειά ανάμεσα στον κόσμο της λαϊκής βάσης. («Φυσικά», ουδείς έδωσε σημασία στο σχόλιό της…). Ωστόσο, μάλλον πέρα από τις προθέσεις του ίδιου του ΔΚ, το άρθρο του αναγνώσθηκε και διαφορετικά από ορισμένους.

Εκεί, το focus στράφηκε στον ‘εθνολαϊκισμό’ στον οποίο, υποτίθεται, εκτρέπεται ο Καζάκης —στο συγκεκριμένο άρθρο, αλλά και γενικότερα. Επειδή υπάρχουν ορισμένα κοινά, επιφανειακά σημεία με τη δική μας κριτική, προς αποφυγή συγχύσεων, είναι απαραίτητες κάποιες διευκρινίσεις.

‘Εθνολαϊκισμός’ είναι ένας όρος ο οποίος σημαίνει τη σύμμειξη της εθνικής με τη λαϊκή οπτική των πραγμάτων στην ερμηνεία της πραγματικότητας. Ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας —και ένα από τα πουλέν της αναθεωρητικής ιστοριογραφίας η οποία έχει αποδυθεί στην άοκνη προσπάθεια να ξαναγράψει την πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας σύμφωνα με τις απόψεις των νικητών του εμφυλίου— ορίζει τον εθνολαϊκισμό ως «μίγμα εξισωτισμού και εθνικισμού». Ανάμεσα σε αυτούς που υιοθετούν τον όρο μπορεί να βρει κανείς «όλες τις φυλές του Ισραήλ». Από υπεραριστερούς μέχρι υπερφιλελεύθερους· και βέβαια, σε περίοπτη θέση, τους κάθε λογής πολέμιους του «ολοκληρωτισμού», του «σταλινισμού» και των παραφυάδων αυτού, καθώς βέβαια και όλα τα μπερδεμένα ή καθηλωμένα μυαλά που αφθονούν στο «μεσαίο χώρο» της «σιωπηλής, ‘‘δημοκρατικής’’, αδογμάτιστης και ‘‘αντικειμενικής’’ πλειοψηφίας». Αρχικά, η ιδιότητα του εθνολαϊκισμού αποδιδόταν στο ΚΚΕ. Σταδιακά όμως, έφτασαν να τον λούζονται όλοι όσοι, αριστεροί όντες, τολμούν να χρησιμοποιήσουν τις λέξεις ‘λαός’ ή ‘εθνική ανεξαρτησία’. Λέμε ‘να τον λούζονται’, γιατί, δεδομένου του διεθνιστικού χαρακτήρα της αριστερής ιδεολογίας, ο χαρακτηρισμός είναι κομμάτι προσβλητικός όταν τον απευθύνει κάποιος σε αριστερούς. Πολύ περισσότερο επειδή, υπόρρητα, ο όρος συνδέεται με τη θεωρία της «ταύτισης των δυο άκρων», δηλαδή του περίφημου «φαιοκόκκινου μετώπου».

Ίσως είναι περιττό για όσους ξέρουν ή μαντεύουν από τα συμφραζόμενα τις απόψεις μας, αλλά πρέπει να το πούμε καθαρά: δεν θεωρούμε όλη αυτή τη φιλολογία περί εθνολαϊκισμού τίποτε περισσότερο από πομφόλυγες (αλλά αρκετά ελκυστικές, αν κρίνουμε από τα χειροκροτήματα που αποσπούν). Και, φυσικά, η κριτική μας δεν έχει να κάνει σε τίποτε με τέτοια προπαγανδιστικά (αντίπαλα) ιδεολογήματα που, δυστυχώς, τα καταπίνουν αμάσητα και πολλοί φύσει και θέσει αριστεροί.

Για μας ‘λαός’ σημαίνει το άθροισμα όλων αυτών που υπό το παρόν κοινωνικοοικονομικό σύστημα ζουν υπό συνθήκες εκμετάλλευσης και στερημένης ζωής, τόσο υλικά, όσο και πνευματικά. Είμαστε κι εμείς τμήμα αυτού του λαού και είναι φυσική συνέπεια να απευθυνόμαστε σ’ αυτόν και να τον θεωρούμε νομιμοποιητική δύναμη της ριζικής κοινωνικής αλλαγής. Και δεν φοβόμαστε καθόλου να μιλήσουμε για ελληνικό έθνος(-κράτος), εννοώντας το ως πεδίο πολιτικής διεκδίκησης της εξουσίας και ως χώρο ενός διακριτού κοινωνικού σχηματισμού διαμορφωμένου από την ιστορικοπολιτική εξέλιξη των κοινωνιών. Πιστεύουμε και θέλουμε να έρθει μια στιγμή που αυτή η εξέλιξη θα καταργήσει ακόμα και τον συμβολικό διαχωρισμό των ανθρώπων όλης της γης. Αυτή η στιγμή όμως δεν έχει έρθει ακόμα, όσο κι αν κάποιοι, είτε για λόγους ταξικού συμφέροντος, είτε για λόγους δογματικής καθήλωσης ή ιδεοληψίας, βιάζονται να ανακηρύξουν το έθνος-κράτος νεκρό.

Επίλογος

Σε τόσο δύσκολους καιρούς, κάθε άνθρωπος που αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερός πρέπει να ξέρει τι ακριβώς λέει. Η υποχρέωση αυτή, όπως γράψαμε και στην αρχή, αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο όσο περισσότερο αυτός που ομιλεί έχει κύρος και προσωπική πολιτική επιρροή. Ο Δημήτρης Καζάκης τους τελευταίους μήνες έχει αναδειχθεί σε ένα τέτοιο πρόσωπο χάρη στην αρθρογραφία του για ένα ζήτημα που πολλοί μέσα στην Αριστερά κάνουν πως δεν το βλέπουν: το ζήτημα του χρέους. Νομίζουμε όμως ότι για αρκετά από όσα είπε με το συγκεκριμένο άρθρο του δεν ήξερε τι ακριβώς λέει. Στην καλύτερη περίπτωση (που είμαστε πρόθυμοι να δεχθούμε): δεν ήξερε να πει με περισσότερη ακρίβεια και λιγότερη επιπολαιότητα αυτά που ήθελε να πει.

Θεωρούμε τη συμβολή του κατά του στρουθοκαμηλισμού που μεγάλες μερίδες τής Αριστεράς επιδεικνύουν στο πρόβλημα-ταφόπλακα τού χρέους εξαιρετικά σημαντική. Και μας στενοχώρησε η αυτοϋπονόμευσή του από τις όποιες κατά την άποψή μας αστόχαστες σκέψεις διατύπωσε. Ίσως αυτός να είναι και ο κυριότερος λόγος που ήμασταν τόσο οξείς στην κριτική μας. Η Αριστερά δεν έχει πολλούς που έχουν το θάρρος να βάζουν τα χέρια τους επί τον τύπον των ήλων και πρέπει να τους προσέχει. Η αυστηρή κριτική μας ήταν εκδήλωση αυτής ακριβώς της προσοχής.

Ας κλείσουμε με μια αποστροφή:

Η απαξίωση της έννοιας ‘κόμμα’ είναι για την Αριστερά ο σύντομος δρόμος προς την αυτοκτονία. Ο αργός είναι να διατηρήσει τον τρόπο λειτουργίας των κομμάτων της ως έχει και ευρίσκεται!

Μακάρι να συμφωνούσε ο Δημήτρης Καζάκης σ’ αυτό!


Η φωτογραφία είναι από το arvindsundar.blogspot.com. (Κάπου όμως την «πειράξαμε»).