Τι συζητάνε ένας νεοφιλελεύθερος με έναν σοσιαλφιλελεύθερο μεταξύ τους;

Πολλά και διάφορα όπως είναι φυσικό. Εμείς όμως δεν μπορούμε να μιλήσουμε παρά μόνο για όσα τους ακούσαμε να συζητάνε. Τα καταγράψαμε και μετά την απαραίτητη αποκωδικοποίηση των μετωνυμιών που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι φιλελεύθεροι κάθε απόχρωσης, σας τα παρουσιάζουμε. Είναι άκρως ενδιαφέροντα όσο και αποκαλυπτικά. Κυρίως για τον τρόπο που προσεγγίζουν την πολιτική όσοι πασχίζουν για την «εξημέρωση» και «εξανθρωπισμό» του άγριου και ακραίου καπιταλισμού, όπως με τόση «συνέπεια» επιχειρεί εδώ και χρόνια η μεταλλαγμένη -μετά τον εμπλουτισμό της από τα φιλελεύθερα «οράματα»- και πάλαι ποτέ πολλά υποσχόμενη σοσιαλδημοκρατία…

Η συνομιλία έγινε μεταξύ ενός αναγνώστη που δήλωσε ότι εξ όλων των κακών κομμάτων προτιμά τη Φιλελεύθερη Συμμαχία και ενός από τους διαχειριστές του g700.blogspot.com, του διαδικτυακού βήματος που εκφράζει το σοσιαλφιλελεύθερο τμήμα της γενιάς μας (σοσιαλφιλελεύθερο ή «τριτοδρομικό» κατά Anthony Giddens, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, παραδέχεται πλέον ότι αυτός ο Τρίτος Δρόμος χρειάζεται κάποιες καλύτερες «χαράξεις» σε ορισμένα σημεία…)[1]. Έγινε βέβαια γραπτώς, με αφορμή ένα post του συγκεκριμένου blog υπό τον τίτλο «Η ψήφος των πολιτών δεν είναι δεδομένη», στο οποίο, κατά την πάγια τακτική των αρθρογράφων, στηλιτεύεται μεν η ανεπάρκεια όλου του πολιτικού συστήματος, κατά τρόπο όμως που -όλως περιέργως!- διασώζει «διακριτικά» το ΠΑΣΟΚ. Αλλά αυτή η «διακριτική» υποστήριξη προς το ΠΑΣΟΚ είναι γνωστή πλέον στους έχοντες στοιχειώδη νοημοσύνη και επιπλέον δεν είναι το θέμα μας. Το θέμα μας είναι η «συνομιλία». Ας επανέλθουμε λοιπόν σ’ αυτήν.

Ο νεοφιλελεύθερος λόγος

Εκεί ο νεοφιλελεύθερος αναγνώστης, αφού μας εξομολογείται ότι ανήκει σε αυτούς «που δεν πιστεύουν δογματικά σε μια ιδεολογία», εκφράζει μεταξύ άλλων την αγανάκτησή του για τη μη φιλελευθεροποίηση της Ελληνικής οικονομίας και καταλήγει λέγοντας πως «δεν μπορεί σε όλο τον κόσμο οι οικονομίες να απελευθερώνονται και εμείς να φωνάζουμε για εργασιακά κεκτημένα.»! Προφανώς, αυτή ακριβώς η μη δογματική του προτίμηση στον οικονομικό φιλελευθερισμό τον έχει εξοπλίσει με τέτοια «ευρύτητα» σκέψης, ώστε μέσα σε όλη αυτή την υπερβολικά «ανοιχτή» εγκεφαλική λειτουργία, κάπου παράπεσε και διέφυγε της προσοχής του το γεγονός, ότι το καπιταλιστικό σύστημα απέφυγε την κατάρρευση μέσω …μεγατόνων δημοσίου χρήματος, μέρος των οποίων καταναλώθηκε για την …κρατικοποίηση(!) τραπεζών στην πατρίδα του Τρίτου (σοσιαλφιλελεύθερου) Δρόμου! Ας ελπίσουμε ότι με την πάροδο του χρόνου θα γίνει λίγο περισσότερο …δογματικός, έτσι ώστε, με το επακόλουθο «σφίξιμο» των εγκεφαλικών λειτουργιών του, ο καλός μας νεοφιλελεύθερος θα κατορθώσει να μη του διαφεύγουν τέτοιες «λεπτομέρειες»…

Ο σοσιαλφιλελεύθερος λόγος

Τι του απαντούν οι σοσιαλφιλελεύθεροι φίλοι του g700.blogspot.com; Κατ’ αρχήν του ξεκαθαρίζουν, προς αποφυγή κάθε «παρεξήγησης», ότι «ως προς τον φιλελευθερισμό προτιμάμε τον liberalism από τον libertarianism». Του λένε μ’ άλλα λόγια, ότι εκείνοι δεν ανήκουν στο δεξιόστροφο τμήμα των φιλελεύθερων, αλλά στο «αντίθετο», το αριστερόστροφο. Πράγμα που χοντρικά σημαίνει, ότι δεν έχουν καμία αντίρρηση στο πλέγμα ασφαλείας των ισχυρών, με την προϋπόθεση να υπάρχει κι ένα «δίχτυ προστασίας» των αδυνάτων. Ενδεχομένως δε -δική μας σκέψη είναι αυτό, δεν την έχουν εκφράσει ρητώς, για να είμαστε ειλικρινείς- είναι τόσο προσηλωμένοι στο στόχο προστασίας των αδυνάτων, ώστε θα ήταν πρόθυμοι να κάνουν και τα «στραβά μάτια» στην περίπτωση που το πλέγμα ασφαλείας των ισχυρών θα κατέληγε λίγο περισσότερο θωρακισμένο απέναντι στις πιέσεις των αδυνάτων απ’ όσο εκείνοι πραγματικά επιθυμούν…

Περί ιδεολογίας

Στη συνέχεια, προχωράνε σε θέματα ιδεολογίας. Σ’ αυτό το ζήτημα λένε στον αναγνώστη τους τα εξής ενδιαφέροντα:

«Αναφορικά με τις ιδεολογίες η άποψή μας είναι η εξής: οι επιλογές μας εξαρτώνται από τις ιδεολογικές μας προτιμήσεις υπό την έννοια ότι με έναν εντελώς αυθαίρετο τρόπο για έναν άνθρωπο στόχος είναι η ισότητα, για άλλον η ατομική ελευθερία για έναν τρίτο η συλλογική ευημερία, για εμάς ας πούμε η δικαιοσύνη ανάμεσα στις γενιές.

»Παρά το γεγονός ότι όλοι τις εξηγούμε με διάφορα επιχειρήματα, αυτού του τύπου οι προτιμήσεις διαμορφώνονται κάπως αυθαίρετα και εμπίπτουν στο πεδίο της πολιτικής και των πολιτικών στοχεύσεων».

Εδώ οι φίλοι μας αρχίζουν να τα μπλέκουν. Και μέσα σ’ όλο τους το μπλέξιμο, αποκαλύπτουν άθελά τους τον αφόρητο σχετικισμό που τους διακρίνει (και τους συμφέρει!) καθώς και τον ταυτολογικό (κυκλικό) τρόπο με τον οποίο σκέπτονται, δίνοντας έτσι κάμποσες «πληροφορίες και υλικό» σε όποιον θέλει να εξάγει συμπεράσματα για όλα όσα είναι και θέλει το g700.blogspot.com.

Το πρώτο, βασικό μπλέξιμο: Συγχέουν το «υποκειμενικό» με το «αυθαίρετο». Όλες οι ατομικές επιλογές πολιτικής ένταξης είναι σε τελική ανάλυση υποκειμενικές, αφού εκφράζουν ένα υποκείμενο, πώς αλλιώς; Δεν είναι όμως όλες αυθαίρετες, στο βαθμό που ορισμένες -δυστυχώς μειοψηφικές- είναι σύμφωνες με τον ορθολογιστικό τρόπο σκέψης. Και για την Αριστερή, υλιστική θεωρία, ορθολογιστικός τρόπος σκέψης επί του πολιτικού είναι αυτός που οδηγεί σε πολιτικοϊδεολογική ένταξη ανάλογη με τα υλικά (κατ’ αρχήν, αλλά όχι μόνο) συμφέροντα ενός εκάστου -ατόμου ή τάξης. Για τους «ιδεαλιστές» δημόσιους κήρυκες πάσης φύσεως, απόχρωσης και κομματικής προτίμησης αυτό αποτελεί ένα σημείο που πρέπει οπωσδήποτε να συσκοτισθεί. Ακριβώς για να μη φανεί ότι τέτοια ακριβώς είναι η φύση και της δικής τους σκέψης, για τα δικά τους ιδιαίτερα συμφέροντα βέβαια. Έτσι, άλλοι το συσκοτίζουν προβάλλοντας την ιδεολογία του «εθνικού συμφέροντος». Άλλοι προβάλλοντας την υπεροχή του Πνεύματος έναντι της Ύλης και καταγγέλλοντας ταυτόχρονα την Αριστερά για υλιστικό εκχυδαϊσμό της κοινωνικής ζωής. Και ορισμένοι, οι πιο ευφυείς, βρίσκουν πιο αποτελεσματικό όχι να το συσκοτίσουν, αλλά να το εξουδετερώσουν μέσω της απονεύρωσής του, κηρύσσοντας την ιδεολογία της «αρμονικής» και «δίκαιης» συνύπαρξης και συνεργασίας των παραγωγικών τάξεων. (Είναι αυτό που έγραψε ο Μπρεχτ για τον ψαρά ο οποίος πρότεινε στο σκουλήκι να πάνε παρέα για ψάρεμα!). Σ’ αυτούς τους ορισμένους εντάσσονται και οι σοσιαλφιλελεύθεροι διαμορφωτές της «κοινής γνώμης», μέρος των οποίων αποτελούν και οι φίλοι του g700.blogspot.com. Οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση, αποδεχόμενοι ως κάτι «φυσικό» -σύμφυτο δηλαδή με την ανθρώπινη φύση- τον αυθαίρετο, ανορθολογικό τρόπο σκέψης που, καλλιεργημένος από τα συστήματα επικοινωνίας προς εξασφάλιση μαζικής συναίνεσης, ωθεί τον κόσμο να αποδέχεται τον ρόλο του σκουληκιού και να πηγαίνει για ψάρεμα μαζί με τους ψαράδες, προσπερνούν το ζήτημα και πάνε κι αυτοί παρακάτω!

Εκεί στο παρακάτω κι αφού προηγουμένως μας έχουν διευκρινίσει ότι οι επιλογές των ανθρώπων εξαρτώνται από τις ιδεολογικές τους προτιμήσεις (δεν μας διευκρινίζουν βέβαια από πού εξαρτώνται οι τελευταίες, ίσως παραδίδονται εκ Θεού…), διαχωρίζουν το πρόταγμα της ισότητας, από το αίτημα της συλλογικής ευημερίας(!) και της διαγενεακής δικαιοσύνης(!), βαφτίζοντάς τα «διαφορετικούς στόχους»! Έχουν τους λόγους τους βέβαια. Προσπαθώντας να πάρουν τις αποστάσεις τους από την Αριστερά, είναι κατά κάποιο τρόπο υποχρεωμένοι να διαχωρίσουν το κατ’ εξοχήν Αριστερό πρόταγμα της Ισότητας από τη συλλογική ευημερία και -βεβαίως- τη διαγενεακή δικαιοσύνη, τον δικό τους στόχο όπως λένε. Και δεν καταλαβαίνουν οι αφελείς, ότι έτσι έρχονται σε αντίφαση με τους ίδιους τους εαυτούς τους! Γιατί και ο δικός τους στόχος είναι κατ’ ουσία αίτημα ισότητας! Απλώς, διεκδικεί την ισότητα από τις προηγούμενες γενεές, αδιακρίτως ταξικών κριτηρίων. Είναι δηλαδή ένα κοινωνικά εκτροχιασμένο αίτημα ισότητας, αλλά πάντως τέτοιο. Επιπλέον, προκαλεί τεράστιες απορίες, αν όχι τρανταχτά γέλια, ο διαχωρισμός του αιτήματος της συλλογικής ευημερίας από το πρόταγμα της Ισότητας. Γιατί τον κάνουν; Μήπως επειδή, σύμφωνα με τις δικές τους αντιλήψεις, έρχεται σε αντίθεση με το αίτημα της οικονομικής -κατ’ αρχήν- αποκατάστασης της γενιάς μας; Η συλλογική ευημερία εμποδίζει την ικανοποίηση του αιτήματος, ή η ατομική (οικονομική) ελευθερία, να ευημερούν οι λίγοι εις βάρος των πολλών;

Ψιλά γράμματα για τους σοσιαλφιλελεύθερους του g700.blogspot.com. Δεν τους απασχολούν τέτοια ερωτήματα. Εξ άλλου, εμπίπτουν στο πεδίο της πολιτικής και των πολιτικών στοχεύσεων, είναι «αυθαίρετα» κατά την άποψή τους. Ποιος ο λόγος να χάνουν το χρόνο τους;

Ο επιστημονικός καπιταλισμός

Εκείνο το οποίο έχει σημασία γι’ αυτούς και αξίζει κάθε θυσία -χρόνου ή φαιάς ουσίας- είναι η υλοποίηση των πολιτικών στοχεύσεων. Η οποία πρέπει να γίνεται «με πιο επιστημονικό τρόπο». Και βέβαια, ο «πιο επιστημονικός τρόπος» είναι πάντα -τι σύμπτωση!- η ανάθεση των προβλημάτων στην περίφημη ατομική πρωτοβουλία της ιδιωτικοοικονομικής ατομικής δράσης, πέρα από «περιοριστικές δεσμεύσεις» και «γραφειοκρατικές αγκυλώσεις». Έτσι για παράδειγμα, ο πιο «επιστημονικός» τρόπος για να μπουν τα θεμέλια της εξυγίανσης του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος είναι να μπουν τα θεμέλια για την ιδιωτικοποίησή του. Κάθε άλλη λύση είναι «πολιτική». Δηλαδή ...«αυθαίρετη»!

Να λοιπόν τι συζητάνε τι συζητάνε ένας νεοφιλελεύθερος με έναν σοσιαλφιλελεύθερο μεταξύ τους, απ’ όσο μπορέσαμε να ακούσουμε φυσικά. Εδώ είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε, ότι οι συζητήσεις μεταξύ νεοφιλελεύθερων και σοσιαλφιλελεύθερων δεν εξαντλούνται στα συγκεκριμένα πρόσωπα και δεν περιορίζονται μόνο σε τέτοια ζητήματα -αν και συνήθως παρουσιάζουν μια τάση να επικεντρώνονται σ’ αυτά…

Εξυπακούεται πάντως, ότι όλες οι μεταξύ τους συζητήσεις διεξάγονται πάντα στο ίδιο καλό κλίμα που χαρακτήρισε αυτήν την οποία είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε. Αυτό να λέγεται!


[1] The Independent, 27 Ιουνίου 2007.