Again: it’s the economy, comrades!

(And then, it’s the party!).

ΟΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΚΤΙΜΗΣΟΥΜΕ από τη φωτογραφία του, είναι πάνω-κάτω σειρά μας. Ίσως λίγο μεγαλύτερος. Με τα γένια δεν μπορείς ποτέ να καταλάβεις ακριβώς. Στον τελευταίο «Δρόμο» όπου έχει μια μικρή στήλη εξομολογείται τον πόνο του (τα bold, ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, δικά μας):

«Στις εκλογές του Οκτωβρίου ψήφισα στη Β´ Αθηνών και ένας από τους τέσσερις σταυρούς πήγε στον Γρηγόρη Ψαριανό. Έτσι, χωρίς πολλή σκέψη, επειδή τον γούσταρα ως ραδιοφωνατζή, επειδή μου άρεσε που δεν ήταν μέλος του κόμματος και κανενός κόμματος, επειδή τα έλεγε χύμα και είχα την αίσθηση ότι πρέπει πια ο ΣΥΡΙΖΑ να τα λέει χύμα, να γίνει αντισυμβατικός, να το παίζει και λίγο τρελός, να ρίχνει και κάνα καντήλι που και που…

»Ο Γρηγόρης είναι σήμερα με αυτούς που λένε ότι ο κόσμος τους ψήφισε μέσω του ΣΥΡΙΖΑ ελπίζοντας ότι κάποτε δεν θα υπάρχει ΣΥΡΙΖΑ… Είναι με αυτόν που ανέλαβε να εκπροσωπεί τον ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή επιθυμώντας όμως τη διάλυσή του. Σήμερα και η δική μου ψήφος μπαίνει στο τσουβάλι «όσων ήξεραν τι ψηφίζουν» και (υποτίθεται) επικροτούν την κίνηση των Τεσσάρων. Λάθος σύντροφε Γρηγόρη.

»Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα από τα εγχειρήματα που συγκίνησε εμένα και πολλούς άλλους σαν εμένα. Τον φανταζόμουνα με πολύ μεγαλύτερο τσαμπουκά, σαν και τον δικό σου στο ραδιόφωνο. Τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ τον φανταζόμουνα στα πεζοδρόμια όταν πλακώνανε τους μετανάστες στη Σωκράτους και στον Άγιο Παντελεήμονα. Τον ονειρευόμουν επιβάτη στα καράβια για τη Γάζα, τον έβλεπα οδηγό που περνάει τα διόδια παράνομα χωρίς να πληρώσει, κατασκηνωτή στο κάμπινγκ κατά της εκτροπής του Αχελώου, διαδηλωτή που χαλάει τη σούπα των παρελάσεων στις εθνικές επετείους, ακτιβιστή που μπουκάρει με τη βουλευτική του ιδιότητα μέρα παρά μέρα στις φυλακές, χορευτή στο gay parade, υπερασπιστή των αστέγων ξαπλωμένο σε χαρτόκουτα, ποδηλάτη που χώνεται στο ΜΕΤΡΟ διεκδικώντας να βάλει το ποδήλατό του στα βαγόνια, καπνιστή στο αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ, αντιεθνικιστή σε διαδήλωση υπέρ του δικαιώματος των Μακεδόνων να λέγονται όπως γουστάρουν.

»Λίγα από αυτά έγιναν. Ίσως να φταίτε εσείς οι τέσσερις, ίσως και οι υπόλοιποι, ίσως να φταίω εγώ και η φαντασία μου, που πάντα με γελούσε…

»Τη δική μου την ψήφο Γρηγόρη, βγάλτην από το τσουβάλι. Τα πιο μαλακά, τα πιο συναινετικά και πιο μέτρια δεν είναι για μένα.

»Γι’ αυτό λέω πως ίσως τώρα που φύγατε, να τον δω τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον φανταζόμουνα.

»Αλλιώς θα φύγω εγώ…».


ΑΥΤΑ ΕΓΡΑΨΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟ στο «Δρόμο» ο Μάριος Διονέλλης. Παρά το ότι θέλουμε να θίξουμε μόνο τα δυο σημεία[1] που τονίσαμε, παραθέσαμε το κείμενό του αυτούσιο (ο τίτλος ήταν «Εγώ ψήφισα Ψαριανό»). Γιατί; Γιατί, απλούστατα, θέλουμε να φανεί σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια το φαινόμενο της εκδίπλωσης ενός απλού, ειλικρινούς και «καθημερινής φυσιολογικότητας» αριστερού λόγου με την ταυτόχρονη παρείσφρηση σε αυτό στοιχείων καραμπινάτης ιδεολογικής τυφλότητας και πολιτικής σχιζοφρένειας. Κι εδώ, αμέσως μετά από αυτές τις «βαριές» λέξεις, είναι το κατάλληλο σημείο για να πούμε ότι το σημείωμά μας δεν είναι σημείωμα προσωπικής κριτικής ούτε, πολύ περισσότερο, έχει ως «στόχο» τον συγκεκριμένο Μάριο —όπως και κανέναν άλλον Μάριο ή Μαρία. Οι απόψεις ενός προσώπου, ακόμα και αυτές ενός αριστερού δημοσιογράφου που εκφράζονται σε μια εφημερίδα της Αριστεράς, λίγο θα μας ενδιέφεραν, αν δεν συνέπιπταν με τις πλάνες και τις συγχύσεις που βασιλεύουν σε μεγάλα τμήματα του «απλού» αριστερού κόσμου, όπως κατά την άποψή μας συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση. Μετά από αυτή την απαραίτητη διευκρίνιση, ας προχωρήσουμε.

Η ιδεολογική τυφλότης

Τι διαφοροποιεί ριζικά την Αριστερά από τους πολιτικούς αντιπάλους της; Η θεμελιωμένη στην εποχή της Γαλλικής Επανάστασης παράδοση να καταλαμβάνει τα έδρανα της αριστερής πτέρυγας των κοινοβουλίων; Η ύψωση της αριστερής γροθιάς στις διαδηλώσεις; Η Κόκκινη Σημαία; Θέλουμε να πούμε, όλοι αυτοί οι συμβολισμοί, τι ακριβώς συμβολίζουν; Ακριβέστερα: ποια ακριβώς διαφορετικότητα συμβολίζουν; Δεν συμβολίζουν ένα ιδιαίτερο φιλοσοφικοπολιτικό ρεύμα ιδεών σύμφωνα με το οποίο ο τρόπος παραγωγής και αναπαραγωγής της υλικοοικονομικής ζωής, οι κοινωνικές σχέσεις που απορρέουν από αυτόν και η διαπάλη των δύο βασικών κοινωνικών τάξεων που καθορίζονται από τις σχέσεις ιδιοκτησίας ή μη ως προς τα μέσα παραγωγής, είναι ο βασικός παράγοντας της εξέλιξης των κοινωνιών;

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αυτή η πρωτοκαθεδρία των ζητημάτων που συνδέονται με την υλικοοικονομική πλευρά της κοινωνικής ζωής, δεν είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αντικατοπτρίζεται στον πολιτικό αγώνα της Αριστεράς; Νομίζουμε πως ναι.

Τότε τι είναι αυτό που κάνει τον ΜΔ —και κάθε ΜΔ, ΧΨ, ΑΒ ή ΓΔ— να παραθέτει έντεκα (11) διαφορετικά «μέτωπα πάλης» στα οποία επιθυμεί να φαντάζεται πρωτοστάτη τον Ψαριανό (και κάθε στέλεχος της Αριστεράς ασφαλώς) και από τα οποία έντεκα (11) ούτε ένα (1) δεν μπορεί να ενταχθεί άμεσα στον τρόπο παραγωγής και αναπαραγωγής της υλικοοικονομικής ζωής; Τον φαντάζεται πρωτοστάτη στο «αντιεθνικιστικό» μέτωπο (ή στο «εθνικιστικό» κατά περίπτωση), τον φαντάζεται πρωτοστάτη στο μέτωπο της οικολογίας, τον φαντάζεται πρωτοστάτη στο μέτωπο της κοινωνικής απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων, στο μέτωπο του δικαιώματος του αυτοπροσδιορισμού ή στο μέτωπο της κοινωνικής πρόνοιας για την ακραία (και «μειονοτική») φτώχεια. Δεν τον φαντάζεται όμως ούτε σε μια (1) περίπτωση πρωτοστάτη στο μέτωπο της εργασίας!

Είναι ο φόβος του οικονομισμού[2] και του συνεπακόλουθου αναγωγισμού;[2] Είναι η διολίσθηση ενός τμήματος της Αριστεράς σε πολιτισμικά αιτήματα που συγκεντρώνουν την αποδοχή ευρύτερων ακροατηρίων, απότοκος της προσπάθειας να σπάσει την κοινωνική αδιαφορία ή και απόρριψη που εισπράττει; Είναι η θεωρητική ανεπάρκεια; Πολλές σκέψεις μπορεί να κάνει κανείς κι εμείς δεν αποτελούμε εξαίρεση. Θα προτιμούσαμε όμως να τις κάνουμε συζητώντας με όσους θελήσουν να σχολιάσουν— μακάρι να είναι πολλοί. Γι’ αυτό, αφού και πάλι υπενθυμίσουμε ότι το θέμα μας δεν είναι οι απόψεις ενός προσώπου αλλά το ότι αυτές οι απόψεις είναι ευρύτερα διαδεδομένες σε ανθρώπους που αυτοπροσδιορίζονται ειλικρινώς ως αριστεροί, σταματούμε εδώ και περνάμε στο δεύτερο σημείο που θέλουμε να θίξουμε.

Η πολιτική σχιζοφρένεια

Εκτός από το ΚΚΕ και ορισμένες εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις που ακολουθούν τη φιλοσοφία της «σκληρής» στράτευσης, για την υπόλοιπη Αριστερά το ζήτημα της πολιτικής οργάνωσης συνεχίζει να παραμένει περίπου στη ζώνη του …λυκόφωτος! Από τη μια απορρίπτεται το τριτοδιεθνιστικό μοντέλο του λενινιστικού «στρατιωτικοποιημένου» κόμματος νέου τύπου (όπου όμως η σύγχυση που βασιλεύει επιτρέπει να θεωρούνται προβληματικές ακόμα και οι δημοκρατικές αρχές λειτουργίας!) κι από την άλλη γίνεται αντιληπτό ότι η πολιτικά οργανωμένη Αριστερά κάτι παραπάνω και διαφορετικό πρέπει να είναι, διάολε, από λέσχη ατερμόνων συζητήσεων που δεν καταλήγουν πουθενά ή καταλήγουν όπου βολεύει τον καθένα![3]

Για τους αριστερούς που κινούνται περί τον ΣΥΡΙΖΑ (ακολουθεί σε κάποια απόσταση και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ) τα οργανωτικά προβλήματα, μετά από συζητήσεις και προβληματισμούς δυο και παραπάνω χρόνων, έχουν πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Έτσι οι πιέσεις που δημιουργούνται και τα διλήμματα που συνεπιφέρουν φέρνουν στο φως, σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια, την αμφιθυμία που περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο. Υπό την επήρεια αυτής της αμφιθυμίας φτάνει ο ΜΔ να εξομολογείται ότι στους λόγους που τον οδήγησαν να «σταυρώσει» τον Γρηγόρη Ψαριανό συμπεριλαμβανόταν και το γεγονός «πως δεν ήταν μέλος του κόμματος και κανενός κόμματος»(!). Ταυτόχρονα, τον καταγγέλλει για την αποσκίρτηση από το σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ, αποσκίρτηση που οφείλεται, συν τοις άλλοις, και στη διαφωνία της Ανανεωτικής Πτέρυγας για την αναβάθμιση του ΣΥΡΙΖΑ σε οιονεί κόμμα!

Το πράγμα βοά· και η ένταση της βουής μπορεί να ανέβει κι άλλο, από τη στιγμή που μπει κανείς στον κόπο να κάνει τον εξής απλό συλλογισμό: Αν αυτά τα πράγματα τα εκφράζουν αριστεροί δημοσιογράφοι, σκέψου τι γίνεται στα μυαλά των «απλών», έστω και ασυνείδητα ή εν δυνάμει αριστερών, ανθρώπων…

Και πάλι: Ευελπιστώντας σε μια καλή συζήτηση με τους αναγνώστες που θα θελήσουν να πάρουν το λόγο, σταματούμε εδώ.

«Τέρμα τα αστεία για την Αριστερά»

Κατά σύμπτωση —τραγική, κωμική, ή και τα δυο— αυτός ήταν ο κύριος πρωτοσέλιδος τίτλος του «Δρόμου» όπου διαβάσαμε το άρθρο που σχολιάσαμε. Νομίζουμε ότι δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να κλείσουμε το σημερινό μας σημείωμα.

Μακάρι να ήταν αλλιώς…


[1] Είναι μεγάλη δοκιμασία, σε ένα άρθρο όπου γίνεται κουβέντα για τον Γρηγόρη Ψαριανό, να προσπαθήσεις να μη μιλήσεις γι’ αυτόν. Την ξεπεράσαμε επιτυχώς όταν αναρωτηθήκαμε: «Για Ψαριανούς να μιλούμε τώρα;». Συνιστούμε θερμά στους αναγνώστες μας το ίδιο «βοήθημα».

[2] Οικονομισμός: Η «ανάγνωση» του μαρξικού έργου με τέτοιο τρόπο ώστε α), η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων να αναβαθμίζεται στη μ ο ν α δ ι κ ή κατ’ ουσίαν αναγκαία συνθήκη για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό και β), τα κοινωνικά φαινόμενα και αλλαγές, θετικές ή αρνητικές, να αποδίδονται μέσω α ν α γ ω γ ή ς στον οικονομικό παράγοντα και μόνο. Στο πολύ φρέσκο βιβλίο του, το οποίο διαβάζουμε αυτό τον καιρό και συνιστούμε ανεπιφύλακτα («Κριτική ιστορία του μαρξισμού», Εκδόσεις ΚΨΜ), ο Κοστάντσο Πρέβε υποστηρίζει ότι όλη η περίοδος του πρωτο-μαρξισμού (1878-1914 ή 1917 σύμφωνα με τη δική του περιοδολόγηση) χαρακτηρίζεται από αυτή την τάση.

[3] Είναι αλήθεια ότι ο ΣΥΝ, για να τα λέμε όλα και χωρίς να κακοφανεί στους φίλους του, με την οπερετική λειτουργία του επί πολλά χρόνια, έχει συνεισφέρει πολύ στη συνειδητοποίηση των αδιεξόδων μια τέτοιας αντίληψης.


Η εικόνα, από το faithcenter.wordpress.com