Το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του Slavoj Žižek

Ολοκληρώνουμε σήμερα τη συνέντευξη που μας έδωσε, μερικές μέρες πριν, το «τρομερό παιδί» της πολιτικής —και όχι μόνο— φιλοσοφίας Σλαβόι Ζίζεκ, δημοσιεύοντας το δεύτερο μέρος της. (Για τους νεοφερμένους ή τους περιστασιακούς αναγνώστες: το πρώτο, δυο posts πίσω).

*****

LG700: Οk. Να αφήσουμε προς το παρόν τον Λένιν και τον Στάλιν στην ησυχία τους και να επιστρέψουμε στο σήμερα. Στις αρχές Νοεμβρίου, δημοσιεύτηκε σε ελληνικές εφημερίδες και στη μπλογκόσφαιρα το άρθρο που γράψατε στις 26 Οκτωβρίου για τη «Sueddeutcshe Zeitung». Εκεί θίγατε το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας με αφορμή τις δηλώσεις της Μέρκελ περί αποτυχίας του πολυπολιτισμικού εγχειρήματος και περί «κρατούσας κουλτούρας» (Leitkultur). Για μας αυτό το ζήτημα είναι κομβικό μια και το συνδέουμε με το ζήτημα του έθνους, ζήτημα στο οποίο είμαστε της άποψης ότι η Αριστερά τα έχει κάνει ελαφρώς μούσκεμα, όπως το θέλει η ελληνική λαϊκή έκφραση για καταστάσεις αποτυχίας. Φυσικά, δεν είναι μόνο για μας, είναι και για όλες τις μερίδες της Αριστεράς, ανεξάρτητα από τη θέση που παίρνει η κάθε μια. Μόνο που έχουμε ένα παράδοξο: Δεν ξέρουμε αν σας το είπαν, αλλά το συγκεκριμένο άρθρο δεν συζητήθηκε εντός της Αριστεράς, αν κρίνουμε από την αρθρογραφία των αριστερών ΜΜΕ, εντύπων και ηλεκτρονικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν συζητήθηκε ούτε καν από τον φορέα που σας προσκάλεσε τώρα στην Ελλάδα, το «Αριστερό Βήμα», παρά το ότι είναι βήμα διαλόγου, εκτός των άλλων! Πώς κρίνετε αυτή την αμηχανία που, για να τα λέμε όλα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κρύβει σε κάποιο βαθμό και δυσαρέσκεια για όσα γράψατε;

Slavoj Žižek: Α, δεν με εκπλήσσει καθόλου! Είναι πιο εύκολο για έναν αδέσποτο όπως εγώ να συζητάει τα «δύσκολα θέματα», παρά για ανθρώπους που είναι δεσμευμένοι σε κάποιο από τα πολλά αριστερά κόμματα και οργανώσεις. Ό,τι πω εγώ, ακόμα κι η μεγαλύτερη μπούρδα, βαραίνει μόνο εμένα. Μ’ εκείνους είναι διαφορετικά. Μπορεί να μη ζούμε στα χρόνια της Γ´ Διεθνούς, αλλά, όπως και να το κάνουμε, ένα κάποιο αίσθημα φροντίδας για την «προστασία» της ομάδας από «ατομικές πρωτοβουλίες» τέτοιου τύπου διατηρείται ακόμα. Αυτό είναι το ένα. Ένα δεύτερο και σημαντικότερο είναι ότι το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας αποτελεί ένα από τα προνομιακά θέματα προς υπεράσπιση εκ μέρους της Αριστεράς στην πολιτισμική της εκδοχή —δεν φαντάζομαι να μην έχει έρθει και στην Ελλάδα η «μόδα» της Αριστεράς ως «πολιτισμικό κίνημα», ε;

LG700: Όχι, όχι. Κάθε άλλο.

Slavoj Žižek: Φυσικά, δεν περίμενα κάτι διαφορετικό. Δεδομένου λοιπόν αυτού, όταν κάποιος βάζει προς συζήτηση κάτι που θεωρείται ένα είδος ακλόνητου ατού και λέει «παιδιά, να το ξαναδούμε αυτό;», είναι λογικό ως ένα βαθμό να παρατηρείται αμηχανία. Ελπίζω βέβαια να μην επικρατήσει η αμηχανία και γίνει χρόνιο πρόβλημα. Ήδη έχει κρατήσει πολύ —μιλάω γενικά βέβαια, κι όχι μόνο για την Ελλάδα.

LG700: Και γιατί έχουμε μπλέξει τόσο πολύ με την πολυπολιτισμικότητα;

Slavoj Žižek: Γιατί προσεγγίζουμε το ζήτημα με υποκείμενη την προσχώρηση στον ένα ή στον άλλο βαθμό στις αντιλήψεις της παραδοσιακής φιλελεύθερης σκέψης, η οποία, ασφαλώς, και δεν επιλύει το ζήτημα. Δεν αρκεί το να παίρνεις αποστάσεις από τη θλιβερή κατάληξη της Μπολσεβίκικης επανάστασης φίλε μου. Το κόλπο είναι να πάρεις τις αποστάσεις σου κινούμενος προς την κατεύθυνση που εξυπηρετεί το δικό σου σχέδιο, όχι των αντιπάλων! Έπειτα, είναι και το άλλο: Το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας και γενικά όλο αυτό το φρούτο που ονομάζουμε πολιτισμική αριστερά είναι ένα είδος …bypass. Καθηλωμένη όπως είναι η Αριστερά, μακριά από κάθε προοπτική εξουσίας, καταφεύγει σε παράδρομους, αφού δεν έχει καταφέρει να βρει πρόσβαση στις μεγάλες λεωφόρους. Μόνο που αυτοί οι παράδρομοι δεν την οδηγούν στη Ρώμη, αλλά σε ένα λαβύρινθο χωρίς αρχή μέση και τέλος!

LG700: Είναι και το άλλο που, είμαι σίγουρος, δημιούργησε αμηχανία γιατί προκάλεσε ενόχληση: Όχι μόνο δεν πήρατε αποστάσεις από την έννοια της Leitkultur, της «κρατούσας κουλτούρας», αλλά, έμμεσα, τη στηρίξατε κιόλας.

Slavoj Žižek: Κοίτα φίλε μου: I don’t give a fuck για τη Leitkultur της Μέρκελ! (Σημ. συντ.: Κουνάει τα χέρια του σαν ανεμόμυλος). Και για όσους δεν κατάλαβαν και ενοχλήθηκαν, ένα έχω να πω: Πώς να πάρω αποστάσεις από την έννοια της Leitkultur στην αφαιρετική της διάσταση; Τι άλλο είναι το οικουμενικό κομμουνιστικό σχέδιο από μια Leitkultur; Όσοι φοβούνται μη κατηγορηθούν για ολοκληρωτισμό, ας κάτσουν στ’ αυγά τους. Ή, ακόμα καλύτερα, ας κάνουν διαδηλώσεις για το δικαίωμα των μουσουλμάνων γυναικών να φοράνε μαντήλα ή να ξυρίζουν το μουνί τους και των ιταλίδων να κυκλοφορούν με την τρίχα κάγκελο! Jesus!

LG700: Κύριε Ζίζεκ με συγχωρείτε δεν ήθελα να σας αναστατώσω. Εγώ μεταφέρω πράγματα που ξέρω ότι συζητιούνται, έστω και «ανεπίσημα».

Slavoj Žižek: Το ξέρω φίλε μου, το ξέρω. Και να συγχωρείς εμένα για τον εκνευρισμό. Αλλά δεν ξέρεις τι τραβάω με όλους αυτούς τους απίθανους τύπους! They break my balls σχεδόν κάθε μέρα! (Γέλια) Εν πάση περιπτώσει, υπόσχομαι να μη ξανασυμβεί.

LG700: Αυτό το ακούω με ανακούφιση. Έχω ένα-δυο θεματάκια για αργότερα στα οποία η παρέα μας διαφωνεί μαζί σας ή έχουμε κάποιες επιφυλάξεις τέλος πάντων και δεν θα ’θελα με κανένα τρόπο να βρεθώ στο στόχαστρό σας. (Γέλια)

Slavoj Žižek: Α, μην ανησυχείς γι’ αυτό. Είμαι πολύ ευγενής στις κατά πρόσωπο συζητήσεις. Για μετά όμως δεν υπόσχομαι τίποτε! (Γέλια)

LG700: Ας προλάβω εγώ να απομακρυνθώ, και μετά κάντε ό,τι θέλετε! (Γέλια) Λοιπόν, για να επανέλθουμε: Μιλώντας για τη «φιλελευθεροποίηση» της Αριστεράς, δεν νομίζετε ότι ένα, έστω και μικρό δείγμα της, είναι και η υποψηφιότητά σας το 1990 με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες της Σλοβενίας;

Slavoj Žižek: You can bet on it! (Γέλια)

LG700: Τότε;

Slavoj Žižek: Κοίτα φίλε μου. Αυτό είναι μια παλιά ιστορία που για να την αναλύσουμε πρέπει να δούμε πώς είχαν τότε τα πράγματα στις ομόσπονδες δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, πώς είχε εξελιχθεί ο τιτοϊσμός στα τελευταία του, κ.λπ., κ.λπ.

LG700: Νόμιζα πως είστε κατά του ιστορικισμού.

Slavoj Žižek: Είμαι κατά του ιστορικισμού, στην ιδιαίτερη έκφανσή του στην οποία χρησιμοποιείται ως υπερόπλο εναντίον του Οικουμενικού και των σχεδίων παγκόσμιας χειραφέτησης. Μη μου πεις ότι η υποψηφιότητα του 1990 είχε τέτοιες διαστάσεις! (Γέλια)

LG700: Όχι βέβαια, εννοείται! Ωστόσο είναι κάτι που υπάρχει στο φάκελό σας και…

Slavoj Žižek: …και ανασύρεται από καιρό σε καιρό! (Γέλια)

LG700: Ακριβώς.

Slavoj Žižek: Εντάξει, δεν παραπονιέμαι, that’s the way it is! Στο κάτω-κάτω είναι πιο εύκολο να κρίνεις κάποιον από μια υποψηφιότητα, παρά να κάτσεις να διαβάσεις ένα κάρο βιβλία που έχει γράψει! (Γέλια)

LG700: Αυτό να λέγεται! (Γέλια) Κύριε Ζίζεκ, έχω εδώ ένα άρθρο που έχετε γράψει για το «London Review of Books» τον Νοέμβριο του 2007 με τίτλο «Resistance Is Surrender». Εκεί, αφού εκθέτετε τα αδιέξοδα όλων σχεδόν των αριστερών στρατηγικών εναντίον του καπιταλισμού, συμπεριλαμβάνοντας ακόμα και στρατηγικές που αποδέχονται τον καπιταλισμό ως το «αιώνιο σύστημα», όπως τις παραλλαγές του «Τρίτου Δρόμου», επικρίνετε τόσο την απόσυρση μερίδων της Αριστεράς από τη διεκδίκηση της πολιτικής εξουσίας, όσο και την τακτική της προβολής άπειρων αιτημάτων —συνήθως μέσω ακτιβισμών επαναστατικής γυμναστικής (=διαδηλώσεων)— που γίνονται αποδεκτά «επί της αρχής», όχι όμως και «επί της πράξης» για να καταλήξετε στην πρόταση της προβολής αιτημάτων που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά από τον καπιταλισμό ούτε καν «επί της αρχής». Ένα αυτό. Ένα δεύτερο: Σε κάποιο σημείο από το βιβλίο σας για τη Βία γράφετε:

«Μια κριτική ανάλυση της παρούσας παγκόσμιας συγκυρίας —μιας συγκυρίας η οποία δεν προσφέρει καμία σαφή λύση, καμία ‘‘πρακτική’’ συμβουλή για το τι πρέπει να γίνει και δεν αφήνει να διαφανεί κανένα φως στο τέλος του τούνελ, αφού γνωρίζει κανείς πολύ καλά ότι αυτό το φως θα μπορούσε να ανήκει σε ένα τρένο που έρχεται καταπάνω μας ολοταχώς για να μας συνθλίψει— συνήθως προκαλεί μομφή: ‘‘Εννοείς ότι δεν πρέπει να κάνουμε τίποτε; Ότι πρέπει απλά να καθίσουμε και να περιμένουμε;’’. Θα έπρεπε κανείς να βρει το θάρρος να απαντήσει: ‘‘Ναι, ακριβώς αυτό εννοώ!’’».

Και σήμερα, στη διάλεξή σας στο Πολυτεχνείο, είπατε:

«Σήμερα, δεν ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε, αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα γιατί οι συνέπειες της αδράνειες θα είναι καταστροφικές. Οφείλουμε να ρισκάρουμε βήματα στην άβυσσο του Καινούργιου σε εντελώς δυσμενείς συνθήκες, οφείλουμε να επινοήσουμε εκ νέου πλευρές του Καινούργιου έστω και μόνο για να διατηρήσουμε ό,τι ήταν καλό στο Παλιό (δημόσια εκπαίδευση, υγεία κ.α.)».

Κύριε Ζίζεκ, τι γίνεται εδώ; Εμένα μου φαίνεται, για να το θέσω κάπως ωμά, ότι λέτε και ξελέτε! Και δεν νομίζω ότι χωρίζουν αιώνες τα σημεία που ανέφερα ώστε να με κατηγορήσετε για ανιστορική σκέψη!

Slavoj Žižek: (Γέλια) Όχι δεν πρόκειται να σε κατηγορήσω για τίποτε, μην έχεις τέτοιο άγχος! Αντίθετα, θα σε επαινέσω για την επιμέλειά σου να έχεις συλλέξει άρθρα μου που χρονολογούνται εδώ και τρία χρόνια —και δεν γράφω και λίγα! Βέβαια, για να τα λέμε όλα (έτσι δεν κάνετε κι εσείς στην παρέα σας;), δεν θα μπορούσα να πω το ίδιο και για την επιμέλειά σου σχετικά με τη βιβλιογραφία μου: δεν έχω γράψει ένα βιβλίο θεολογίας, αλλά τέσσερα, αν συμπεριλάβω και τα συλλογικά. Σου έχουν διαφύγει το «On Belief», το «The Puppet and the Dwarf: The Perverse Core of Christianity», το «The Neighbor: Three Inquiries in Political Theology» και το «The Monstrosity of Christ: Paradox or Dialectic?»!

LG700: ???

Slavoj Žižek: Μην απορείς φίλε μου! Λες να μην ξέρω τι βιβλία έχω γράψει και για ποιο θέμα; (Γέλια)

LG700: Η απορία πηγαίνει στην απροσεξία μου, όχι σ’ αυτό που λέτε.

Slavoj Žižek: Το καλό που σου θέλω: να συμφιλιωθείς με τις ατέλειες και τις αντιφάσεις του ανθρώπου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να προσπαθήσεις να μειώσεις τις δικές σου ατέλειες, ή εγώ τις δικές μου, ή οποιοσδήποτε. Ας έρθω όμως στο ερώτημά σου, για να μη θεωρηθεί ότι καταφεύγω σε αντιπερισπασμούς για να το αποφύγω.

Λοιπόν τι μου λες; Ότι πέφτω σε αντιφάσεις; Ας υποθέσουμε ότι είναι έτσι. Λέω ‘ας υποθέσουμε’ γιατί οι αντιφάσεις είναι πολύ λιγότερες από όσες νομίζεις. Για παράδειγμα: Λίγο παρακάτω από το απόσπασμα του βιβλίου μου για τη Βία που ανέφερες, δίνω το παράδειγμα του Λένιν, ο οποίος, μετά την τραγωδία της προσχώρησης όλης της ευρωπαϊκής, ενιαίας τότε, Σοσιαλδημοκρατίας στον «πατριωτισμό» του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου αποσύρθηκε στην Ελβετία για να «μελετήσει», δηλαδή να σκεφτεί. Από μια άποψη, αν τον δει κανείς ως επαναστάτη, όντως δεν έκανε τίποτε. Πώς μπορείς να πεις όμως ότι ‘δεν έκανε τίποτε’ για έναν άνθρωπο που από εκείνη ακριβώς τη στιγμή άρχισε να επεξεργάζεται το σχέδιο το οποίο κατέληξε στην Οκτωβριανή Επανάσταση; Όμως, ας αφήσουμε αυτό το ζήτημα, πόσες και ποιες αντιφάσεις υπάρχουν σ’ αυτά που λέω σχετικά με το τι να κάνουμε. Ας πούμε ότι υπάρχουν όλες όσες νομίζει ένας μέσος αναγνώστης. Τι συμπέρασμα βγάζεις από αυτό; Αν με βλέπεις ως τον νέο Μεσσία της παγκόσμιας Αριστεράς που βαστάει στο χέρι του όλες τις λύσεις όπως ο αρχαίος Θεός σας, ο Δίας, κρατούσε τους κεραυνούς του, σύμφωνοι, έχουμε την απόλυτη καταστροφή. Αν όμως με βλέπεις ως έναν φιλόσοφο που προσπαθεί να θέτει ερωτήματα εκεί που υπάρχουν βεβαιότητες, ή προκαταλήψεις, ή ο δογματισμός της τεμπελιάς που εμποδίζει τη σκέψη; Ερωτήματα για παλιές απαντήσεις, ερωτήματα για νέες καταστάσεις, ερωτήματα για ζητήματα για τα οποία μέχρι τώρα «δεν επιτρεπόταν» να μπαίνουν ερωτήματα, μακάρι να μπορούσα να φτιάξω εργοστάσιο παραγωγής ερωτημάτων! Ποιο είναι φίλε μου το κακό με τα ερωτήματα, γιατί τα φοβάσαι; Θα προτιμούσες να γράφω εκλαϊκευτικά εγχειρίδια περί «Μαρξισμού – Λενινισμού»; Εκτός αν τα φοβάσαι επειδή πιστεύεις στο «curiosity killed the cat»! Έλα όμως που μόνο η περίεργη γάτα έχει ελπίδες να πιάσει τα σημερινά ποντίκια, τα οποία έχουν μάθει γιατί έχουν πάθει!

LG700: Και οι απαντήσεις;

Slavoj Žižek: Οι απαντήσεις; Ας τις βρουν οι πολιτικοί μας τις απαντήσεις! Ας πάρουν τα ερωτήματα κι ας συνθέσουν τις σωστές απαντήσεις. Πράγμα που πολύ αμφιβάλλω βέβαια ότι είναι σε θέση να κάνουν έτσι όπως έχει αποστεωθεί η σκέψη τους από τα πολλά συνέδρια και τις ημερίδες και τις συνδιασκέψεις όπου μοιράζουν τις καρέκλες μεταξύ τους! (Σημ. συντ.: Πάλι κουνάει τα χέρια του σαν ανεμόμυλος. Επιπλέον, έχει γίνει κόκκινος σαν παντζάρι).

LG700: Κάπου διάβασα να γράφεται για σας —δυστυχώς δεν σημείωσα πού— ότι είστε «ένας κομμουνιστής που μισεί τα κομμουνιστικά κόμματα». Αν κρίνω από το πάθος με το οποίο είπατε τα τελευταία λόγια, μάλλον εύστοχος είναι ο χαρακτηρισμός.

Slavoj Žižek: Μισώ τη λειτουργία των αριστερών κομμάτων, τη νοοτροπία των επαγγελματικών στελεχών τους, όλη αυτή τη γαμημένη γραφειοκρατία που αναπαράγει τον εαυτό της υποκρινόμενη ότι δουλεύει πυρετωδώς για τη Μεγάλη Αλλαγή! Βέβαια, υπάρχουν πάντα εξαιρέσεις. Φοβάμαι όμως ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, είναι πολύ λίγες… Περιττό να πω ότι όλα αυτά δεν σημαίνουν διόλου ότι συμμερίζομαι τις αερολογίες για το ξεπέρασμα από τα πράγματα τής αναγκαιότητας για οργανωμένη δράση!

LG700: Δεν ξέρω για τους αναγνώστες, αλλά εγώ το ακούω με ανακούφιση αυτό το τελευταίο! Βλέπω, κοιτάτε το ρολόι σας. Μην ανησυχείτε, τελειώνουμε.

Slavoj Žižek: Προσωπικά, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Σκέπτομαι μόνο ότι έχω ήδη στήσει τον Διευθυντή του «Ριζοσπάστη» για μια συνέντευξη που έχει κανονιστεί εδώ και μια βδομάδα.

LG700: ???

Slavoj Žižek: Dear sir, this was a joke! And you missed it! (Γέλια)

LG700: Ντροπή μου! (Γέλια) Τι θα λέγατε να κλείναμε με Ευρώπη;

Slavoj Žižek: Κανένα πρόβλημα! Είμαι μισός Βαλκάνιος και μισός Ευρωπαίος! (Γέλια)

LG700: Διαβάζω από τη σημερινή σας διάλεξη:

«Συχνά ακούμε ότι το πραγματικό νόημα της κρίσης στην Ελλάδα είναι ότι όχι μόνο το ευρώ, αλλά και το ίδιο το σχέδιο της ενωμένης Ευρώπης είναι νεκρό. Πριν όμως υιοθετήσουμε αυτή τη γενική δήλωση, ας τη μεταμορφώσουμε επί το λενινιστικότερον: Η Ευρώπη είναι νεκρή —εντάξει, αλλά ποια Ευρώπη; Η απάντηση είναι: η μετα-πολιτική Ευρώπη της προσαρμογής στην παγκόσμια αγορά, η Ευρώπη που επανειλημμένα ‘‘μαυρίστηκε’’ στα δημοψηφίσματα, η Ευρώπη της τεχνοκρατίας των Βρυξελλών. Η Ευρώπη που παριστάνει τον εκπρόσωπο του ψυχρού, ευρωπαϊκού Λόγου απέναντι στο ελληνικό πάθος και την ελληνική διαφθορά, το μαθηματικό πνεύμα απέναντι στη συγκινησιακή μέθη. Ωστόσο, όσο ουτοπικό κι αν ακούγεται, το έδαφος είναι ακόμη ελεύθερο για μια άλλη Ευρώπη: μια εκ νέου πολιτικοποιημένη Ευρώπη, θεμελιωμένη πάνω σε ένα συλλογικό σχέδιο χειραφέτησης. Την Ευρώπη που γέννησε την αρχαία ελληνική Δημοκρατία, τη Γαλλική και τη Ρωσική Επανάσταση. Να γιατί πρέπει να αποφύγουμε τον πειρασμό να αντιδράσουμε στη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση με μια αναδίπλωση στα απολύτως κυρίαρχα έθνη – κράτη, εύκολη λεία στο διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο που δεν γνωρίζει σύνορα και ηπείρους και μπορεί εύκολα να φέρει το ένα έθνος- κράτος σε αντιπαράθεση με το άλλο. Περισσότερο από ποτέ, η απάντηση στην κρίση πρέπει να είναι περισσότερο διεθνιστική και οικουμενική από την οικουμενικότητα του παγκοσμίου κεφαλαίου. Η ιδέα του να αντισταθούμε στον παγκόσμιο καπιταλισμό στο όνομα της υπεράσπισης συγκεκριμένων εθνικών ταυτοτήτων είναι σήμερα περισσότερο αυτοχειριαστική από ποτέ, με το φάντασμα του ‘‘δόγματος τσούτσε’’, της Βορειοκορεάτικης εκδοχής της αυτάρκειας, να πλανιέται πάνω μας».

Δεν σκοπεύω βέβαια να θέσω γενικότερα το ζήτημα της Ευρώπης το οποίο είναι πολύπλευρα ακανθώδες. Εξ άλλου, όσο διάβαζα, σας είδα με την άκρη του ματιού μου να ξανακοιτάζετε το ρολόι σας! (Γέλια)

Slavoj Žižek: Είναι που οι σύντροφοι του «Αριστερού Βήματος» μού έχουν υποσχεθεί ένα λουκούλλειο δείπνο γι’ απόψε και μια από τις αμαρτίες μου είναι η λαιμαργία! (Γέλια)

LG700: Ok. (Γέλια) Λοιπόν, χωρίς να μπούμε στα της Ευρώπης και της ΕΕ κι όλα αυτά, μια απορία. Ή μάλλον δύο. Ο Λένιν του αδύνατου κρίκου επιστρατεύεται προς υπεράσπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης;;; Και η αντίσταση στη συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται μόνο «στο όνομα της υπεράσπισης συγκεκριμένων εθνικών ταυτοτήτων»;;; Μου φαίνονται, για να τα λέμε όλα, μεγάλη μπαγαποντιά!

Slavoj Žižek: I couldn’t agree more, my friend! Ένα από αυτά για τα οποία προσπαθούν να μας πείσουν είναι να παραιτηθούμε από την πονηριά των παλιών επαναστατών. Ποτέ δεν τα κατάφεραν με μένα! (Γέλια)

LG700: LG700: (Γέλια) Μου ξεφύγατε! Τελευταία ερώτηση. Είναι η τελευταία ερώτηση από μια άλλη συνέντευξη που έχετε δώσει και ο μοναδικός λόγος που την έκλεψα είναι για να τεστάρω τη μνήμη σας —όπως βλέπετε, ούτε εγώ πιστεύω ότι πρέπει να παραιτηθούμε από την πονηριά.

Slavoj Žižek: Ωραία, μου αρέσουν τέτοια κουίζ! Σε ακούω.

LG700: Κύριε Ζίζεκ, πείτε μας ένα μυστικό.

Slavoj Žižek: Communism will win!

LG700: Σωστός! Κύριε Ζίζεκ, σας ευχαριστώ πολύ!

Slavoj Žižek: Κι εγώ φίλε μου, κι εγώ! Και περιμένω οπωσδήποτε τη μετάφραση του post για τον Λένιν ως χαρτοπαίκτη!

LG700: Το post για τον Λένιν; Βέβαια! You can bet on it!

*****

Αυτή ήταν η συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Σλοβένος φιλόσοφος στις 19 Δεκεμβρίου. Για τα λάθη μας, να είστε επιεικής. Δεν είμαστε επαγγελματίες δημοσιογράφοι. Για τα δικά του λάθη, πάλι να είστε επιεικείς. Όπως ο ίδιος είπε —και έχει πει κατ’ επανάληψη— δεν δίνει απαντήσεις. Θέτει ερωτήματα.


Η photo είναι του Άγγελου Κ. από το aformi.wordpress.com