ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΡ: Η ευτυχία τού να είσαι «καθαρός» και η δυστυχία τού να είσαι αριστερός (Β´ μέρος)

Στο προηγούμενο post εξετάσαμε και συζητήσαμε ένα από τα ανοιχτά ζητήματα που, σύμφωνα με κάποιες αντιλήψεις εντός της Αριστεράς, αποτελούν τη Λυδία λίθο της απόλυτα συνεπούς αριστερής στάσης: αυτό του μεταναστευτικού. Όπου, κατά τις ίδιες πάντα αντιλήψεις και για να το πούμε συνοπτικά, και μόνο η συζήτηση περί αυτού, πόσω μάλλον η διαχείρισή του, συνιστούν απαράδεκτη υποχώρηση από τις διεθνιστικές αξίες της Αριστεράς. Συνεχίζουμε και ολοκληρώνουμε σήμερα με το δεύτερο θέμα που ο διάλογος ο οποίος διεξήχθη μετά τα γεγονότα της Νομικής και την αποχώρηση των 6 από το ΝΑΡ ανέδειξε σαφώς ως ένα από τα υποκείμενα της συγκεκριμένης περίστασης ζητήματα. Παρά τους υπολογισμούς μας, θα χρειαστεί και τρίτη ανάρτηση για να ολοκληρώσουμε αυτά που θέλουμε να πούμε.

ΙΙ. Πολιτικό κόμμα ή κοινωνικό κίνημα;

Δεν πρόκειται φυσικά εδώ να καταπιαστούμε γενικά με το ζήτημα. Μια και ο στόχος μας δεν είναι μια πλήρης, έστω και συνοπτική, παρουσίαση του διαφορετικών απαντήσεων πάνω σε αυτό το ερώτημα, αλλά η προβολή του στα περιστατικά της Νομικής, θα περιοριστούμε σε μια συνοπτική αναδρομή.


ΤΟ ΠΟΣΟ «ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΕΣ» είναι αυτές οι δυο μορφές συλλογικής οργάνωσης και δράσης να συνυπάρχουν το δείχνει ένα απλό γεγονός. Τα ίδια τα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς γεννήθηκαν μέσα από ένα κίνημα: το εργατικό! Η συνύπαρξη όμως δεν είναι στατική. Αυτό σημαίνει ότι οι σχέσεις τους δεν είναι στατικές. Υπάρχουν στιγμές ή και ολόκληρες φάσεις στην Ιστορία όπου η πολιτική δράση, δηλαδή η δράση για την κατάληψη της εξουσίας, έχει την προτεραιότητα, ακόμα και την απόλυτη. Όπως υπάρχουν και περίοδοι που συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Πάντα όμως στα πλαίσια της συνύπαρξης. Διαζύγιο δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ, εκτός αν θεωρήσουμε ότι το πολιτικό γεννιέται από το κεφάλι του Δία κι όχι από την κοινωνία. Αν όμως δεν μπορεί να υπάρξει διαζύγιο, δεν μπορεί να υπάρξει και κάτι άλλο: ταύτιση. Όπως ακριβώς συνέβη και με το πιο ερωτευμένο ζευγάρι της «Ιστορίας» που ύμνησε ο Σαίξπηρ: χρειάστηκαν δυο δόσεις δηλητηρίου για να πεθάνει.

Στην επαναστατική περίοδο του εργατικού κινήματος των αρχών του 20ου αιώνα, το πολιτικό καθυπόταξε[1] το κοινωνικό. Είναι η εποχή του κόμματος νέου τύπου, της Γ´ Διεθνούς και του «στρατιωτικοποιημένου κομμουνισμού». Η αποτυχία[2] του εργατικού κινήματος να πάρει επαναστατικώ δικαίω την εξουσία σε κάποια από τις χώρες της Δ. Ευρώπης, χώρες του προηγμένου καπιταλισμού από τότε, έφερε τις πρώτες «δεύτερες σκέψεις» για τους τρόπους μετάβασης στον σοσιαλισμό. Σκέψεις που στο μυαλό του Γκράμσι πήραν μορφή ολοκληρωμένου προβληματισμού και της στρατηγικής εναλλακτικής λύσης του (ταξικού) «πολέμου θέσεων»[3] έναντι του «πολέμου κινήσεων». Η λαίλαπα του ναζισμού έφερε άλλες προτεραιότητες: Λαϊκά Μέτωπα και, αργότερα, όταν η Ευρώπη σκεπάστηκε από τη σβάστικα, αντίσταση στους κατακτητές με πρωτοστάτες τους κομμουνιστές[4], πράγμα που αύξησε θεαματικά το κύρος και την επιρροή τους στις χώρες που είχαν υποστεί ναζιστική κατοχή. Ακολούθησε ο Ψυχρός Πόλεμος και, μετά, η Ειρηνική Συνύπαρξη, περίοδοι που άσχετα από τις εκλογικές επιτυχίες των κομμουνιστικών κομμάτων σε κάποιες χώρες, περιείχαν τα σημάδια της στασιμότητας και των αδιεξόδων που αντιμετώπιζαν στον δρόμο προς την εξουσία.

Η δεκαετία του ’60 συνοδεύτηκε από την έκρηξη των κοινωνικών κινημάτων με κορυφαία παραδείγματα το αντιπολεμικό (Βιετνάμ) κίνημα και το ριζοσπαστικό κίνημα των αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, το φεμινιστικό και, βέβαια, την έκρηξη το Μάη του ’68 στο Παρίσι[5].

Άφησαν τα σημάδια τους όλα αυτά βέβαια, αλλά ο ήλιος δεν γύρισε. Όπως δεν άλλαξε και η τύχη των παραδοσιακών κομμουνιστικών κομμάτων της Δύσης με τη στρατηγική του ευρωκομμουνισμού, που «πάταγε» (σε ορισμένες περιπτώσεις παραπατώντας) στον Γκράμσι, παρά τις κάποιες επιτυχίες. Έτσι, η πλειοψηφία των εργαζόμενων της Δ. Ευρώπης παρέμεινε υπό τη σοσιαλδημοκρατική ηγεμονία, παρά το γεγονός ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα κατέθεταν τη μια αίτηση διαζυγίου μετά την άλλη από ιδρυτικές τους θέσεις και μεταμορφωνόντουσαν σταδιακά από υπονομευτές μέσω μεταρρυθμίσεων του καπιταλισμού, σε επιβλέποντες μηχανικούς της ανακαίνισής του!


ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ ΗΡΘΕ Η ΔΙΕΤΙΑ ’89-’91 και μας πήρε και μας σήκωσε! Τα περισσότερα παραδοσιακά και κοινοβουλευτικά κόμματα της Αριστεράς, λειτούργησαν ως στρατός σε άτακτη φυγή, όπου οι στρατιώτες πετάνε πανικόβλητοι ντουφέκια, γυλιούς και χλαίνες και το βάζουν στα πόδια! Τότε, μαζί με τα βρωμόνερα, πετάχτηκαν και αμέτρητα μωρά στον υπόνομο. Και τότε άρχισε και η δεύτερη άνοιξη των κοινωνικών κινημάτων. Μόνο που τώρα, τα κινήματα τα έτρεφε και η παταγώδης κατάρρευση των πρωτοσοσιαλιστικών καθεστώτων και το συνεπακόλουθο αίσθημα του «Τέλους της Ιστορίας». Και, αντίστοιχα αλλά αντίστροφα, έτρεφε και την καταδίκη των κομμάτων της Αριστεράς στο πυρ το εξώτερον: «Άχρηστοι, γραφειοκράτες, αποτυχημένοι, πουλημένοι! Μπορούμε και χωρίς εσάς. Μπορούμε μόνοι μας, ρε!». Δίκαιες κατάρες σε μεγάλο βαθμό. Όμως, η μπάλα έπαιρνε και την ίδια την ιδέα της πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης! Για μια ακόμα φορά, μαζί με τα βρωμόνερα πεταγότανε στον υπόνομο και το μωρό! Κι ερχόντουσαν τα νέα μωρά, κι αυτά με τη χάρη τους βέβαια: αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα, οικολογικό, κινήματα ταυτοτήτων, κ.λπ.

Φυσικά, επειδή «οι νικητές τα παίρνουν όλα», μέσα σ’ αυτό το μπάχαλο ο καπιταλισμός αποθηριώθηκε. Και τώρα, στην παρούσα φάση του, καλεί εμάς να πληρώσουμε τη θλιβερή χρεωκοπία του. Εμάς. Δηλαδή τους Έλληνες, αλλά και τους Άγγλους Γάλλους, Πορτογάλους της Ευρώπης —να βάλουμε και λίγο Ευρώπη, μη μας πουν εθνικιστές[6]!


Σ’ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΑΣΗ, τηρουμένου του ιδιόμορφου «προνομίου» να είμαστε ως χώρα το πειραματόζωο των πολιτικών της ΕΕ, μάς προέκυψε η Νομική. Όπου, ένα μη μαζικό κίνημα υποστήριξης των μεταναστών, με τη συνεπικουρία τμήματος ενός κόμματος της Αριστεράς (ΣΥΝ), αποφασίζει, λειτουργώντας αντικειμενικά ως πρωτοπορία του κινήματος, να συνδράμει τη δίκαιη και με δίκαια αιτήματα διαμαρτυρία 300 μεταναστών που αποφασίζεται να εκφραστεί με μια συγκεκριμένη μέθοδο πάλης: ομαδική απεργία πείνας μέσα στη Νομική. Και, φυσικά, ξεσπάει ο καβγάς! Εδώ, θα κάνουμε μια παρένθεση, γυρνώντας για λίγο στο γενικό.

Ο Μάριο Καντέιας στέλεχος του Rosa Luxemburg Foundation, ένθερμος και «υπεράνω πάσης υποψίας» υποστηρικτής των κοινωνικών κινημάτων προσυπογράφει μια διατύπωση της Λουτσιάνα Καστελίνα, ιστορικού στελέχους του ιταλικού κομμουνιστικού κινήματος και διαγραμμένης από το ΚΚΙ το 1969 για τη συμμετοχή της στην ομάδα Il Manifesto. Η διατύπωση της Καστελίνα είναι η εξής —την αναφέρουμε προσυπογράφοντας:

«Πρέπει να πάρουμε το ρίσκο της αμοιβαίας ‘‘επιμόλυνσης’’».

Όποιος, όπως εμείς, συμμερίζεται αυτή την αντίληψη για τη σχέση μεταξύ κομμάτων και κινημάτων, λογικά, πρέπει να έχει κάποια ερωτήματα. Εν πάση περιπτώσει, εμείς τα έχουμε.

1) Παίρνοντας ως δεδομένη την «επίσημα» προβαλλόμενη θέση από τους υποστηρικτές της συγκεκριμένης μεθόδου πάλης πως ό,τι αποφασίστηκε ήταν απόφαση των ίδιων των μεταναστών και πως το ελληνικό φιλομεταναστευτικό κίνημα απλώς συμπαραστάθηκε, πώς ακριβώς «επιμολύνθηκε» αυτό το ενιαίο κίνημα από τις πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς;

2) Με ποιες πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς συζήτησε και άκουσε τις απόψεις τους; Ποιες ήταν αυτές οι απόψεις;

Και παραπέρα:

3) Μια από τις «επιμολύνσεις» τις οποίες εννοεί η Καστελίνα είναι ασφαλώς και η ανάγκη να αναπτύξουν τα κινήματα μια σκέψη που θα λαμβάνει περισσότερο υπ’ όψη της το γενικό, δηλαδή τη γενική πολιτική κατάσταση και συγκυρία, εξετάζοντας[7] όλες τις παραμέτρους, τις συνέπειες και τις αλληλεπιδράσεις που θα έχει μια συγκεκριμένη δράση. Έγινε αυτό;

4) Αν έγινε, πώς αγνοήθηκε το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η συγκεκριμένη μέθοδος πάλης που επιλέχθηκε στην εξέλιξή της θα μετατρεπόταν σε κεντρικό πολιτικό ζήτημα, το οποίο, μετά από μια ενδεχόμενη επέμβαση της αστυνομίας, θα κατέληγε, πάλι ενδεχομένως, αλλά λιγότερο αυτή τη φορά, σε μπαχαλοποίηση του κινήματος;

5) Με ποιο σκεπτικό και με ποια εξουσιοδότηση αποφασίστηκε ότι το μεταναστευτικό ζήτημα έπρεπε να ανέβει στην κορυφή της ατζέντας;

6) Με ποιο σκεπτικό κρίθηκε ότι αυτό το ζήτημα μπορούσε να συσπειρώσει ευρέα τμήματα της κοινωνίας (κι ένα παιδί του δημοτικού ξέρει ότι αυτό είναι προϋπόθεση για να τοποθετηθεί ένα ζήτημα στην κορυφή της ατζέντας);

7) Με ποιο σκεπτικό παρακάμφθηκε το αυτονόητο γεγονός ότι, εν όψει νέου νόμου για την ανώτατη παιδεία, η συγκεκριμένη ενέργεια θα τοποθετούσε στην κορυφή της ατζέντας («των απέναντι» αυτή τη φορά) το θέμα του Πανεπιστημιακού Ασύλου;

Και τέλος:

8) Το δίκαιο αίτημα της νομιμοποίησης ανθρώπων που, ενώ ζουν εδώ και χρόνια στην Ελλάδα και είναι ενταγμένοι, έστω και υπό άθλιες και ταπεινωτικές συνθήκες στην ελληνική κοινωνία, εξυπηρετείται καλύτερα από την υποστήριξη μερικών εκατοντάδων μελών του Δικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα ή από ένα μαζικό υποστηρικτικό κίνημα;

9) Αν το δεύτερο, εξακρίβωσε το Δίκτυο και οι συμπαρατασσόμενοι με αυτό την ύπαρξη ενός τέτοιου κινήματος και με ποιους τρόπους φρόντισε να εξασφαλίσει την υποστήριξή του στη συγκεκριμένη μέθοδο πάλης;


ΠΟΛΛΕΣ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ τις ερωτήσεις έχουν απαντηθεί επί της ουσίας και εκ των συμφραζομένων από εκπροσώπους των αλληλέγγυων όπως αυτοχαρακτηρίστηκαν. Και οι απαντήσεις δεν έχουν την παραμικρή ένδειξη για διάθεση «επιμόλυνσης» του ελληνικού φιλομεταναστευτικού κινήματος από την πολιτικά οργανωμένη Αριστερά. Το ακριβώς αντίθετο! Και αυτό το λέμε με διπλή έννοια: Και με την έννοια της απόρριψης των κομμάτων της Αριστεράς, και με την έννοια μιας άρρητης, αλλά ευδιάκριτης, αντίληψης που θα μπορούσε να συνοψισθεί στο σύνθημα «Το Κόμμα πέθανε! Ζήτω το Κίνημα!». Αν δεν σας αρέσει αυτό, ορίστε κι ένα εναλλακτικό: «Το Κίνημα είναι το Κόμμα!».


ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΣΟ ΕΧΕΙ «επιμολυνθεί» το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, που αποτέλεσε και τη ραχοκοκαλιά των αλληλέγγυων, από την πολιτική σκέψη την οποία (θεωρητικά) διαθέτουν τα πολιτικά κόμματα, είναι χαρακτηριστική ένδειξη ο τίτλος ενός άρθρου που υπογράφεται από αυτό και το οποίο δημοσιεύτηκε στην «Εποχή» της προχθεσινής Κυριακής. Είναι ένας στίχος του Μαγιακόφσκι:

«Να σπιρουνιάσουμε το ψωράλογο της ιστορίας…».

Οι δυο-τρεις εκατοντάδες του Δικτύου και άλλοι τόσοι μπάχαλοι θα σπιρουνιάσουν το άλογο της ιστορίας! Κι όλα αυτά τη στιγμή που στο Κάιρο βγαίνουν εκατομμύρια και, παρ’ όλα αυτά, είναι αμφίβολο αν τα πράγματα εκεί θα αλλάξουν πραγματικά, ή θα αλλάξουν για να μείνουν τα ίδια!

Είναι αυτό που λέει ο λαός: Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες!


ΑΛΛΑ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ και θα τελειώσουμε —οριστικά αυτή τη φορά!— στο επόμενο post.


[1] Ακόμα και τότε όμως, ας μη μας διαφεύγει η σχέση συνύπαρξης. Ένα από τα κεντρικά συνθήματα δ ρ ά σ η ς που έφεραν τους Μπολσεβίκους στην εξουσία ήταν αυτό της …ειρήνης! Θυμηθείτε τώρα το δικό μας κίνημα ειρήνης της εποχής του Γρηγόρη Λαμπράκη.

[2] Τραγική στην περίπτωση των μαζικά εκτελεσμένων Σπαρτακιστών και της δολοφονίας των ηγετών τους Λούξεμπουργκ και Λίμπκνεχτ.

[3] Είδος ταξικού πολέμου που δεν μπορούσε να διεξαχθεί χωρίς την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών. Φυσικά, της κ α τ ά Γ κ ρ ά μ σ ι κοινωνίας των πολιτών, δηλαδή κάτι τελείως διαφορετικό από την κοινωνία των πολιτών του δυτικοφιλελεύθερου καπιταλισμού των ΜΚΟ και των λεσχών διαλογισμού.

[4] Ήταν η περίοδος κατά την οποία το κομμουνιστικό κίνημα είχε «κατρακυλήσει» στο «βούρκο» του «αριστερού εθνικισμού» και, ταυτόχρονα, αυτή που οδήγησε στην περιθωριοποίηση τούς «συνεπείς διεθνιστές», τους τροτσκιστές, αν και η πρωτοπόρα κριτική τους στην αυξανόμενη αυταρχικότητα και γραφειοκρατία του σοβιετικού καθεστώτος τούς είχε αναβιβάσει σε περίοπτη θέση στον μεσοπόλεμο, ιδίως μέσα στην προοδευτική διανόηση.

[5] Ο παρισινός Μάης πρέπει να καταταχθεί στα κοινωνικά κινήματα με κάποιους αστερίσκους: το μαοϊκό ρεύμα που πρωτοστάτησε ήταν άκρως πολιτικοποιημένο κ α ι ως προς την προσέγγιση της εξέγερσης, κ α ι ως προς την πολεμική του στο ΓΚΚ.

[6] ;-)

[7] Είναι αυτονόητο ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η υποχρέωση αυτή βάραινε τους ώμους του ελληνικού φιλομεταναστευτικού κινήματος.


Η εικόνα, του (δεκαεξάχρονου!) David Walker —από το flickr.com