Είμαστε όλοι ‘‘μενσεβίκοι’’!

Π Ρ Ο Ο Ι Μ Ι Ο

Το σημερινό σημείωμα αποτελεί το Β´ μέρος τής προπροηγούμενης ανάρτησης στην οποία επιχειρήσαμε να κάνουμε μία αποτίμηση της υπερπόντιας εκστρατείας του Αλέξη Τσίπρα και τις επαφές του σε περιοχές ή χώρες κλειδιά (Λατινική Αμερική – Γερμανία – ΗΠΑ. Ο τίτλος τροποποιήθηκε εκ των πραγμάτων.  Όχι μόνο επειδή έχουν περάσει κάμποσες μέρες και μεσολάβησε και μία έκτακτη ανάρτηση, αλλά και επειδή κρίθηκε ότι δεν θα εξυπηρετούσε το περιεχόμενο τής συνέχειάς της. Μ’ αυτήν, θέλουμε να εστιάσουμε στο μέλλον, καταθέτοντας κάποιες σκέψεις  για το πώς μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει παραπέρα χωρίς να πέσει από το ποδήλατο. Αφήνουμε λοιπόν κατά μέρος τις κρεμάλες και τα παλουκώματα, που μάλλον σε τέλος παραπέμπουν κι όχι στο μέλλον, και περιοριζόμαστε στην ελπίδα αυτές οι σκέψεις να φανούν χρήσιμες, έστω και δια της τεθλασμένης: αφού δηλαδή απορριφθούν πανηγυρικά, να συμβάλουν στη σύλληψη άλλων και καλύτερων ιδεών. Δύο ακόμα διευκρινίσεις:

Από ορισμένες όχι ακριβείς διατυπώσεις που υπήρχαν στο Α´ μέρος δόθηκε η εντύπωση ότι θεωρούμε πως τα πρόσφατα ταξίδια τού ηγετικού κλιμακίου τού ΣΥΡΙΖΑ σε Γερμανία και ΗΠΑ είναι εκείνα που, ως τάχα κεραυνός εν αιθρία, επέφεραν τη μετατόπισή του σε αποριζοσπαστικοποιημένη περιοχή. Δεν έχουμε αυτή την άποψη. Η περιοδεία στο εξωτερικό επισφράγισε μία σταδιακή διολίσθηση σε ηπιότερες θέσεις, διολίσθηση που υλοποιήθηκε από το φθινόπωρο μέσα από δηλώσεις, συνεντεύξεις και άρθρα κορυφαίων παραγόντων τού ΣΥΡΙΖΑ, προερχόμενων σχεδόν αποκλειστικά από τον παλιό ΣΥΝ.

Τα φαινόμενα απατούν: Οι επικρίσεις, συχνά σφοδρές, για την πορεία τού ΣΥΡΙΖΑ διόλου δεν σημαίνουν ότι ως blog αποκοπτόμαστε από αυτόν και θεωρούμε χαμένη υπόθεση τον καβγά που γίνεται στο εσωτερικό του, βγάζοντας την ουρά μας απ’ έξω και επανερχόμενοι στην αυστηρή ουδετερότητα που κρατούσαμε μέχρι τις εκλογές τού Ιουνίου. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί εκ των πραγμάτων την ατμομηχανή τής Αριστεράς για μία πορεία με πρώτο σταθμό την ανάληψη της διακυβέρνησης. Μία ατμομηχανή που μπορεί να ασθμαίνει, να μπουκώνει, ή να χάνει λάδια, σύμφωνοι, αλλά και που, προς το παρόν, είναι η μοναδική που έχουμε, αφού η ηγετική ομάδα του ΚΚΕ δείχνει αποφασισμένη να ακολουθήσει μέχρι τέλους (ποιο θα είναι το τέλος;) την ίδια αδιέξοδη και περιχαρακωμένη πορεία τού εχθρικού απομονωτισμού και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν δείχνει ικανή (ή αρκετά θαρραλέα) να υπερβεί το φετίχ τής επανάστασης.

Δύσκολοι καιροί για ‘‘μενσεβίκους’’

Ονομάζουμε μενσεβίκους την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ που σε επίπεδο κεντρικών οργάνων βρίσκεται στη θέση τής μειοψηφίας. Έχουμε πολλές αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτοί οι συσχετισμοί ισχύουν έτσι ακριβώς στην κοινωνική βάση του, χωρίς όμως και να παραγνωρίζουμε την ιδεολογική σύγχυση με την οποία έχει μπολιάσει το νέο κόμμα ο χρόνια πάσχων από αυτή παλιός ΣΥΝ, γεγονός που δυσκολεύει την εσωτερική χαρτογράφηση του ΣΥΡΙΖΑ με βάση τον κλασικό τοπογραφικό άξονα αριστερά/‘‘δεξιά’’. Με αυτή την αριστερή πτέρυγα που, να το πούμε, δεν είναι ομοιογενής, συμπαρατασσόμαστε κι εμείς, και από αυτή τη θέση παίρνουμε μέρος στον καβγά που γίνεται στον ΣΥΡΙΖΑ.

Δύσκολη θέση. Για τρεις κυρίως λόγους (εκτός από τον προφανή που τον αναφέρουμε περισσότερο χάριν αστεϊσμού: όπως είναι προτιμότερο να είσαι νέος, υγιής, ωραίος και πλούσιος παρά γέρος, άρρωστος, άσχημος και φτωχός, έτσι είναι και προτιμότερο να είσαι πλειοψηφία παρά μειοψηφία· ιδίως αν κάποτε, κι όχι πολύ παλιά, ήσουν εσύ η πλειοψηφία! ;-) ):

Ο πρώτος λόγος είναι πως οι άνεμοι δεν φυσούν και τόσο ευνοϊκά. Με την Αριστερά κολλημένη λίγο πάνω από το 1/3 των «δυνάμενων να φέρουν ψήφο», τον κόσμο κουρασμένο ή απογοητευμένο και τον ΣΥΡΙΖΑ να πιέζεται ποικιλοτρόπως και από πολλές μεριές να ‘‘προσαρμοστεί’’, σε συνδυασμό με την επιδεινούμενη κατάσταση που κάνει πολλούς να επιζητούν «εδώ και τώρα» κάποια έστω ανακουφιστική αλλαγή, η ιδέα μιας στροφής προς τους ‘‘κεντρόφρονες’’ μοιάζει προφανώς ενδεδειγμένη. Όμως, η πορεία κόντρα στο ρεύμα δεν είναι ποτέ εύκολη και απαιτεί πάντα ‘‘λεπτούς’’ χειρισμούς.

Ο δεύτερος είναι ότι το πάλαι ποτέ Αριστερό Ρεύμα —και νυν, μετά από κάποιες ενισχυτικές μεταγραφές, Αριστερή Πλατφόρμα—, που αποτελούσε και αποτελεί τον πιο ‘‘σκληρό’’ και συγκροτημένο πυρήνα τών ‘‘μενσεβίκων’’ έχει επικυρώσει, ακόμα και σε καιρούς παντοδυναμίας του μέσα στον ΣΥΝ, την παγίωση προσανατολισμών που αποτελούν τη βάση για όσα τεκταίνονται σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ. Ανεξάρτητα από τους λόγους που υπαγόρευσαν μία τέτοια στάση (κατά πάσα πιθανότητα οι συμβιβασμοί για να μη βγάζουν μάτι οι περιβόητες «δύο ψυχές τού ΣΥΝ»), το ζήτημα είναι ότι με αυτό τον τρόπο κατούρησε στη θάλασσα και τώρα το βρίσκει στο αλάτι. Η αποτελεσματική αντιπολίτευση στη γραμμή που ακολουθεί η ηγετική ομάδα περνάει μέσα από τη ‘‘διευθέτηση’’ και αυτού του εκ μεταφοράς προβλήματος.

Ο τρίτος: Οι ‘‘μενσεβίκοι’’, όπως είπαμε παραπάνω, δεν είναι ομοιογενείς. Το ακριβώς αντίθετο! Αυτό όμως, για να μην παρεξηγηθούμε, χρειάζεται κάποιες διευκρινίσεις. Η ανομοιογένεια προέκυψε σχετικά πρόσφατα και συγκεκριμένα από τη στιγμή που άρχισαν να ακούγονται πιο καθαρά επικριτικές φωνές προς την κυρίαρχη γραμμή από την πλευρά στελεχών τα οποία έχουν συνταχθεί προ πολλού καιρού με την ηγεσία Τσίπρα (κυρίως στελέχη τού πάλαι ποτέ Κοκκινοπράσινου Δικτύου και της ΑΚΟΑ, σχήματα που φέρονται να αποτελούν τους κληρονόμους τών ιδεών τού λεγόμενου αριστερού ευρωκομμουνισμού και τα οποία είχαν συνταχθεί ολόπλευρα με την ηγεσία Τσίπρα). Επομένως, για όσους κατανοούν τα βασικά, το να μπουν στο ίδιο τσουβάλι οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί και η στόχευση των ενστάσεων που εσχάτως καταθέτονται στο Red Notebook με αυτό των κριτικών που μπορεί να διαβάσει κανείς στην Iskra ή στο RProject ισοδυναμεί με ανέκδοτο! Ιδίως αν συνυπολογίσουμε κάποια μεταξύ τους πρόσφατα δημόσια ‘‘τσουγκρίσματα’’ ή το γεγονός, λόγου χάρη, ότι στο blogroll της Iskra μπορείς να δεις το 902.gr ή την εφημερίδα τού Νέου Αριστερού Ρεύματος ΠΡΙΝ, όχι όμως και το Red Notebook...

Είναι προφανές ότι ένα ενδεχόμενο γεφύρωμα του χάσματος που χωρίζει τους ‘‘μενσεβίκους’’ θα αύξανε τις πιθανότητές τους να διορθώσουν τη ‘‘διόρθωση’’ που η ηγετική ομάδα επιχειρεί να επιβάλει στον ΣΥΡΙΖΑ. Νομίζουμε ότι θα παραμείνει ενδεχόμενο, κυρίως με ευθύνη τών λεγόμενων αριστερών ευρωκομμουνιστών. Κατά συνέπεια, έχουμε και πάλι να επιλέξουμε μεταξύ των δύο βασικών ρευμάτων της μειοψηφίας. Επιλέγουμε την ομάδα τής Αριστερής Πλατφόρμας, με την οποία μάς χωρίζουν λιγότερα και η οποία, συγκριτικά με τους αριστερούς ευρωκομμουνιστές, χωρίζεται με μεγαλύτερη ευκρίνεια από τις επιλογές τής ηγετικής ομάδας. Αυτονόητα λοιπόν, τα όσα ακολουθούν απευθύνονται κυρίως σ’ αυτήν.  

Things to do

Τι θα μπορούσε να κάνει τη ζωή τών συγκεκριμένων ‘‘μενσεβίκων’’ λίγο πιο εύκολη —άσχετα αν ενδέχεται να τη δυσκολέψει προσωρινά— και την παρέμβασή τους πιο αποτελεσματική; Εμείς σκεφτήκαμε τα παρακάτω (όχι αυστηρά σε αξιολογική σειρά):

#1 Να απεμπλακούν από την αδιέξοδη αντιπαράθεση ευρώ/δραχμή. Ας αφήσουν το ζήτημα όπως έχει στην πραγματικότητα: ανοιχτό και εκκρεμές, όπως ορίζεται εξ άλλου και από το ευφυές σύνθημα «το ευρώ δεν είναι φετίχ» (σε αντίθεση με το δεσμευτικό «καμιά θυσία για το ευρώ»).  Αυτό δεν σημαίνει να εγκαταλείψουν τις όποιες αναλύσεις για το ενδεχόμενο της ζωής εκτός ευρώ, ή να παραιτηθούν από την επισήμανση της ανάγκης για παντός καιρού σχέδια επί χάρτου.  Όχι όμως με τρόπους που να δίνουν λαβή σε κατηγορίες και κριτικές ότι εκβιάζουν τα πράγματα. Τα πράγματα στο συγκεκριμένο ζήτημα θα τα εκβιάσει μόνο η πραγματικότητα μιας κυβέρνησης με επίκεντρο τον ΣΥΡΙΖΑ. Τότε θα παιχτούν τα ζάρια. Ας κάνουν ό,τι νομίζουν για να διατηρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ τη φόρμα του για εκείνη τη στιγμή. Ας μη προσπαθούν όμως να φέρουν εκείνη τη στιγμή στον παρόντα χρόνο.

#2 Να εμπλακούν, αντίθετα, σε ένα άλλο γειτονικό μέτωπο, το οποίο, μέχρι τώρα, μάλλον δεν το αξιολογούν ως κρίσιμο: το ζήτημα της περαιτέρω ομοσπονδοποίησης της ΕΕ. Κατά κοινή παραδοχή, ακόμα και από τα μικρά αριστερά παιδιά, μία τέτοια ιδέα, υπό τους σημερινούς συντριπτικούς εις βάρος τού κόσμου τής εργασίας συσχετισμούς, είναι μία αυτοκτονική ιδέα.

#3 Να αρχίσουν να κάνουν σαφές ότι πολλές από τις δηλώσεις κορυφαίων στελεχών τού ΣΥΡΙΖΑ, του Αλέξη Τσίπρα μη εξαιρουμένου, δεν θολώνουν απλώς τη φυσιογνωμία τού ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κινούνται έξω από την πιο πρόσφατη και υπεράνω όλων, προσώπων ή οργάνων, συλλογική επεξεργασία τού ΣΥΡΙΖΑ: την Πολιτική Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του Δεκεμβρίου.

#4 Να συμβιβαστούν με την ιδέα που την υποπτεύονται, για να μη πούμε ότι ήδη την ξέρουν πολύ καλά: η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ περνάει και μέσα από τον λεγόμενο κεντρώο χώρο. Ας αφήσουν λοιπόν τις γκρίνιες και τις μουρμούρες, κι ας σπάσουν το κεφάλι τους για να επεξεργαστούν άλλους τρόπους απεύθυνσης σε αυτόν, καλύτερους από τους παρατηρούμενους (αρκετοί από τους οποίους προκαλούν θυμηδία —σ’ εμάς, καγχασμούς).

#5 Να συνειδητοποιήσουν ότι ο αγώνας για συνάντηση της όλης Αριστεράς δεν εξαντλείται σε τροπολογίες «υπέρ μιας κυβέρνησης της Αριστεράς», ούτε σε αναδημοσιεύσεις άρθρων από τον Ριζοσπάστη ή παράθεση απόψεων από τον προσυνεδριακό διάλογο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Περιλαμβάνει και εμπεριστατωμένη και εποικοδομητική κριτική στην αυτοκτονική (και ‘‘αριστεροκτόνα’’) ισχύουσα γραμμή τής ηγετικής ομάδας τού ΚΚΕ καθώς και στην ιδεοληπτική επαναστατική καθήλωση της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.

#6 Να επανεξετάσουν το νόημα της επίκλησης «για μία δεύτερη ριζοσπαστικοποίηση». Μήπως πρέπει, αντίθετα, να εστιάσουν τις προσπάθειες στην εμπέδωση της εν πολλοίς συγκυριακής, και γι’ αυτό ανολοκλήρωτης εισέτι, πρώτης;

#7 Να αναλογιστούν αν το γεγονός ότι μπορούν πανεύκολα να έχουν φωνή στο διαδίκτυο είναι αρκετό για να αντισταθμίζει το ‘‘αντιγεγονός’’ ότι ουσιαστικά δεν έχουν φωνή στα κεντρικά ΜΜΕ τού κόμματος ή στους ιδεολογικούς μηχανισμούς του.

#8 Να αποβάλουν το άγχος και τις φοβίες τής μειοψηφίας που συχνά τους οδηγούν σε άστοχες κινήσεις (λόγου χάρη οι ατυχείς επιλογές τους προκειμένου να επιτύχουν την καθ’ όλα θεμιτή καταγραφή των δυνάμεών τους), οι οποίες τούς απομονώνουν από την κομματική βάση.  

#9 Να αρχίσουν να προετοιμάζονται από τώρα για το επικείμενο Ιδρυτικό Συνέδριο, όποτε κι αν γίνει. Όχι όμως με όρους βεβιασμένης εγγραφής επιρροών προκειμένου να αλλάξουν οι συσχετισμοί όπως-όπως, αλλά με όρους διεύρυνσης της επιρροής τους. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να απευθυνθούν διακριτά στην κομματική βάση προβάλλοντας πειστικά τις δικές τους διακριτές απόψεις.

#10 Να αναστοχαστούν αυτοκριτικά τους υποκειμενικούς λόγους που τους έφεραν σε θέση μειοψηφίας. Η διόρθωση της δικής τους πορείας, σύμφωνα με τα όποια ευρήματα αποκαλύψει αυτός ο αναστοχασμός, είναι προϋπόθεση για να συμβάλουν στη διόρθωση της πορείας τού ΣΥΡΙΖΑ.

Η εικόνα (λίγο ''πειραγμένη''), από το games.brothersoft.com.