Αλέκος Αλαβάνος: Too old for rock n’ roll politics, too young to lose his far-sighted political thought(*)

(*) Πολύ ηλικιωμένος για πολιτική ‘‘ροκ’’, πολύ νέος για να χάσει τη διορατική πολιτική σκέψη του.

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΣΕ ΟΣΟΥΣ παρακολουθούν κάπως ‘‘από κοντά’’ τις διεργασίες τής ‘‘μικρής’’ Αριστεράς (δυνάμεις δηλαδή εκτός ΚΚΕ και ΣΥΝ), είναι γνωστό: Εδώ και αρκετό καιρό, το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής με ηγέτη τον Αλέκο Αλαβάνο, προσπαθεί να ανιχνεύσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για μια ευρύτερη του ΣΥΡΙΖΑ[1] συμπαράταξη αριστερών δυνάμεων. Εγγύτερο και πιο εύκολα προσβάσιμο το πολιτικό ρεύμα περί την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Έχουν γίνει δύο συναντήσεις, με τη συμμετοχή και εκπροσώπων τού ΣΥΡΙΖΑ —ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, κάτι σημαίνει— έχει αναπτυχθεί ένας κάποιος διάλογος, έχουν κατατεθεί μερικές πρώτες σκέψεις και προβληματισμοί. Στη δεύτερη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 26 Ιανουαρίου, ο Αλαβάνος τοποθετήθηκε με δέκα σημεία για τη μέχρι τώρα εξέλιξη αυτού τού διαλόγου, εκ των οποίων δύο έχουν ξεχωριστή και ευρύτερη σημασία. Τα παραθέτουμε αυτούσια:

Τέταρτο: Ο Αντώνης Νταβανέλος από τη ΔΕΑ έκανε την πρόταση «να προσχωρήσουν στον ΣΥΡΙΖΑ η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής». Υπήρξαν πολύ αρνητικές κριτικές από ομιλητές που ακολούθησαν. Εγώ βρίσκω ένα πολύ θετικό στοιχείο στην πρότασή του. Ζητάει από ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΜΑΑ τόλμη, να φύγουν από τις αδράνειες και τα στερεότυπα, να κάνουν ένα γενναίο βήμα μπροστά. Η μόνη διαφορά μου είναι ότι αυτό οφείλει να το κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ. Να βρεθούμε επομένως, παρά διαφορές ή εντάσεις τους παρελθόντος με την αυτοτέλεια του ο καθένας, σε ένα κοινό δημοκρατικό μετωπικό χώρο συνεργασίας, αλληλεγγύης και ελπίδας.

Πέμπτο: Ο Γιάννης Θεωνάς από την ΚΕΔΑ υπογράμμισε το ότι είναι εφικτό ένα κοινό συνολικό αριστερό πρόγραμμα. Συμφωνώ πλήρως. Ένα εργαστήρι γα ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι ήδη το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής. Και δεν απαιτείται απόλυτη συμφωνία. Παράδειγμα: η άποψη μου είναι υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Η ΔΕΑ όμως, επίσης στο ΜΑΑ, δεν θέτει τέτοιο ζήτημα, αλλά συμφωνεί σε μια σειρά κεντρικούς θετικούς στόχους: εθνικοποίηση τραπεζών, δημοκρατικός σχεδιασμός, παύση πληρωμών. Και λέει ακόμα ότι εφόσον τελικά η ευρωζώνη αρνηθεί, προτεραιότητα είναι οι στόχοι αυτοί, πράγμα που σημαίνει αποχώρηση από το ευρώ. Αυτό σημαίνει «καμία θυσία με το ευρώ». Τι θέλω να πω με αυτό το παράδειγμα; Ότι είναι εντελώς δυνατό να καταλήξουμε σε κοινούς στόχους, παρά το φαινομενικώς μεγάλα αρχικά σημεία αποκλίσεων.

Έκτο: Ασφαλώς υπάρχει διαφορετικότητα μεταξύ «κυβερνητισμού» και «κινηματισμού». Το έθεσε το θέμα αυτό, με διαφορετικά λόγια ο Χρήστος Τουλιάτος από την ΑΡΑΝ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ). Δεν δέχεται κανείς ούτε μια λογική καταγραφής ποσοστών ή διαχείρισης της κρίσης για το σύστημα ούτε  την πλήρη υποτίμηση της πολιτικής στο όνομα μόνο κινηματικών δράσεων, ειδικά στις σημερινές συνθήκες καταστροφής  που ιστορικό χρέος  της αριστεράς είναι να στηρίξει τον άλλο δρόμο. Με αυτή την έννοια ο διάλογος αυτός εδώ των αριστερών σχημάτων είναι διπλά θετικός. Και για την πολιτική λύση και για την ενίσχυση του κινήματος  —σκεφθείτε πόση αισιοδοξία, κέφι, ελπίδα θα έφερνε στις πλατείες, στους χώρους δουλειάς, στους δρόμους η εμφάνιση μιας ενωμένης ριζοσπαστικής αριστεράς, πόσες χιλιάδες αγανακτισμένους θα έβγαζε από το σπίτι στον δρόμο.

ΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ στο παραπάνω απόσπασμα; Τα εξής πολύ θετικά:

1. Την τόλμη που πρέπει να διαθέτει ένα ηγετικό στέλεχος της Αριστεράς να πηγαίνει κόντρα στο ‘‘κοινό αίσθημα’’ των συντρόφων του, ακόμα και σε ζητήματα ‘‘δύσκολα’’, όπως αυτό τής παραίτησης από ένα μέρος τής κομματικής/οργανωσιακής κυριαρχίας προς όφελος μιας ευρύτερης συμμαχίας. Αυτή την τόλμη επέδειξε ο Αλαβάνος όταν δεν δίστασε να τονίσει τη θετική πλευρά τής πρότασης του Νταβανέλου για συμμετοχή του Μετώπου Α-Α (αλλά και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) στον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ‘‘ναι μεν αλλά’’ και ‘‘ήξεις αφήξεις’’, μη παραβλέποντας όμως και την ανάγκη να υπενθυμίσει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, συνήθως, it takes two to tango…

2. Τη διορατική ευφυΐα να κατανοεί ότι η αποσαφήνιση της πολιτικής κατεύθυνσης που θα ακολουθήσει μια συμμαχία δεν είναι υποχρεωτικό να επιτευχθεί και να συνομολογηθεί εκ των προτέρων από όλους εκείνους οι οποίοι, έστω και παρελκυστικά, έστω και στα λόγια, δηλώνουν ότι επιδιώκουν αυτή τη συμμαχία. Συχνά, είναι κάτι που θα το επιβάλλουν οι ίδιες οι εξελίξεις. Και τότε θα είναι πολύ δύσκολο για τους σημερινούς διαφωνούντες να επιμείνουν στις αρνήσεις τους. Κι αν επιμείνουν, θα περιθωριοποιηθούν. Έτσι, δεν του είναι δύσκολο να λέει στους συντρόφους του τού Μετώπου Α-Α (σ’ αυτούς κυρίως απευθυνόταν, αλλά τα ‘‘σκάγια’’ έπαιρναν κι εκείνους τής ΑΝΤΑΡΣΥΑ), τα εξής —με τον τρόπο του και σε ελεύθερη απόδοση δική μας: «Μην είστε αντιπαραγωγικά δογματικοί. Μη τα θέλετε όλα εκ των προτέρων. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μιλάει για παύση πληρωμών, έξοδο από το ευρώ και τα σχετικά. So what? Δεν τα λένε όλα αυτά μεν, αλλά έχουν βάλει τη τζίφρα τους κάτω από το σύνθημα γραμμής ‘‘καμιά θυσία για το ευρώ’’.[2] Υπέρ αυτής τής κατεύθυνσης δεν δουλεύει η πραγματικότητα; Και, κατ’ αρχήν, η ίδια η πραγματικότητα δεν ήταν αυτή που τους υποχρέωσε να βάλουν αυτή τη τζίφρα; Κι ακόμα, κάθε μέρα που περνάει δεν κάνει όλο και πιο δύσκολο ακόμα και για τους πιο ακραίους ‘‘ευρωπαϊστές’’ να επιχειρηματολογούν περί τού αντιθέτου; Επομένως;».[3]

3. Τη ρεαλιστική προσαρμογή στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό αποδεικνύει η ρητή αναγνώριση του απλού, απλούστατου και οφθαλμοφανούς γεγονότος ότι η κινηματική δράση τής κοινωνίας, οργανωμένη ή όχι, ούτε αρκεί, ούτε απαλλάσσει την πολιτική Αριστερά από την ευθύνη να επεξεργαστεί από κοινού ένα πρόγραμμα Λαϊκής Σωτηρίας και να καλέσει τον ελληνικό λαό να το υποστηρίξει με όλες του τις δυνάμεις. Αυτή η αναγνώριση, από έναν πολιτικό που πριν από ένα περίπου χρόνο έριχνε το ‘‘ροκ’’ σύνθημα της μετατροπής τής πλατείας Συντάγματος σε πλατεία Ταχρίρ, έτσι, χωρίς πρόγραμμα, είναι για χειροκρότημα. Κι εμείς τη χειροκροτούμε ομόφωνα!

ΔΕΝ ΘΑ ΚΡΥΨΟΥΜΕ τα λόγια μας. Ο Αλέκος Αλαβάνος μάς έχει απογοητεύσει τα τελευταία ένα-δυό χρόνια κάμποσες φορές (εξ άλλου, τον έχουμε επικρίνει εδώ, και μάλιστα σφοδρά). Και μας έχει απογοητεύσει πολύ. Για έναν απλό(;) λόγο: Γιατί τον είχαμε τοποθετήσει πολύ ψηλά στην εκτίμησή μας όταν, μόνος αυτός από αριστερούς ηγέτες ‘‘πρώτης γραμμής’’, κατανόησε ότι το κόμμα του ο ΣΥΝ είχε εξαντλήσει την όποια προωθητική του δύναμη και έπρεπε να μετεξελιχθεί σε κινητήρια δύναμη ενός ευρύτερου αριστερού σχηματισμού, αρχίζοντας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Άσχετα αν η ιδέα του δεν υλοποιήθηκε, από δικά του κυρίως λάθη, αυτό το πιστώνεται. Και η πίστωση είναι μεγάλη, αν σκεφτεί κανείς τους κομματικούς ‘‘πατριωτισμούς’’ τής Αριστεράς, τη μεγάλη κατάρα που την κυνηγά.

Έκτοτε, μέσα από παλινωδίες, αυθορμητισμούς —επιτρεπτούς σ’ εμάς, σ’ αυτό το blog π.χ., αλλά ανεπίτρεπτους σε πολιτικό ηγέτη— ή αλλοπρόσαλλες κινήσεις και πρωτοβουλίες, μάς φάνηκε ότι το πολιτικό του ένστικτο είχε αρχίσει να τον εγκαταλείπει σιγά-σιγά. Η παρέμβαση που σχολιάσαμε σ’ αυτό το σημείωμά μας δείχνει ότι κάπως βιαστήκαμε, και κάπου κάναμε λάθος.

Η ΧΑΡΑ ΜΑΣ είναι μεγάλη!

[1] Στον οποίο, το Μέτωπο Α-Α συμμετέχει, έστω και με το ένα πόδι μέσα και το άλλο έξω…

[2] Θα μας επιτρέψετε, φανταζόμαστε, μια κάποια ικανοποίηση επειδή είχαμε επισημάνει τις θετικές γραμμές αυτού τού συνθήματος από τις 12 Δεκεμβρίου 2011.

[3] Όλος αυτός ο συλλογισμός, στη γενική λογική του, ταιριάζει φούστα-μπλούζα, που λέει κι η Αλέκα, για να τον αναπτύξει κανείς και προς το ΚΚΕ. Αλλά, προς το παρόν, εκείνο δεν σηκώνει ούτε το τηλέφωνο. Έχει ενεργοποιήσει τον αυτόματο τηλεφωνητή με το γνωστό, μονότονο, μαγνητοφωνημένο μήνυμα: «Είστε σε γραμμή μπετόν αρμέ. Παρακαλούμε, μην αναμένετε στο ακουστικό σας»…

Η photo, από το tvxs.gr

Εν μικρή Ελληνική μητροπόλει 2012 μ.Χ.

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Μητρόπολι

δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμε κάτω,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να μιλήσουμε πια με κραυγές.  

Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία

είναι που κάμνει μια ιστορία

μεγάλη κάθε κραυγή

τέτοια. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ

δεν τις χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε μια,

οι κομισάριοι ρωτούνε κ’ εξετάζουν,

κ’ ευθύς στον νου τους θανάσιμες υποψίες βάζουν,

με την απαίτησι να ξεκαθαριστούν άνευ αναβολής.

Έχουνε και μια κλίσι στες ομοφωνίες.

Παραιτηθείτε από την κριτική σας εκείνη·

η κριτική  σας είν’ επικίνδυνη:

η τέτοιες κριτικές ακριβώς βλάπτουν τα κόμματα.

Παραιτηθείτε από την ένστασι αυτή,

κι από την άλληνα την συναφή,

κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·

είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;

μας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,

βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·

πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία επιβράβευσι,

να δούμε τι απομένει πια, μετά

τόση δεινότητα χειρουργική.—

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα συνεννόησης φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Μητρόπολι.

Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να, τραβούμε κάτω.

ΥΓ Δεν θα είχαμε ‘‘μεταγράψει’’ αυτό το ‘‘καβαφίζον’’ post, αν είχαμε δει προηγουμένως το σημερινό πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη», στο οποίο αναγράφεται με κρυστάλλινη καθαρότητα ότι το ΠΑΜΕ κατέθεσε πρόταση στη ΓΣΕΕ για 24ωρη πανελλαδική απεργία στις 9 Φεβρουαρίου. Το ίδιο ακυρωτικό αποτέλεσμα θα είχε η έγκαιρη πληροφόρησή μας για τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα κατά την οποία κατέστησε σαφές πως ένα από τα ισχυρότερα διαπραγματευτικά όπλα μας εναντίον τής Τρόικα είναι να της επιστήσουμε την προσοχή για τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα που θα αναπτύξει ο ελληνικός λαός σε περίπτωση που εμμείνει στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της. Τέλος, δεν έχουμε τον παραμικρό δισταγμό να ομολογήσουμε ότι θα προτιμούσαμε να καταπιούμε το ποντίκι, παρά να ανεβάσουμε αυτό το post, αν είχαμε μάθει ότι αύριο συγκαλείται Λαϊκή Συνέλευση στην κεντρική πλατεία τής Άνω Πετρομαγούλας, καθώς και αν είχαμε κατανοήσει σε βάθος τον διαλεκτικό χαρακτήρα τής πρόσφατης διάσπασης της ΚΟΕ, με την οποία η φωτισμένη μειοψηφία έβαλε ένα μικρό-μεγάλο λιθαράκι στην προσπάθεια τής διεύρυνσης του μετώπου αντίστασης.

Στην εικόνα,  ο διάσημος πίνακας του Edvard Munch «Η Κραυγή». Από το en.wikipedia.org

Ένας θάνατος – τρεις αθάνατες σκηνές

ΧΘΕΣ ΒΡΑΔΥ, όλοι το ξέρουν πια, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια γυρισμάτων για να καταλήξει ελάχιστες ώρες αργότερα. Κατά μια έννοια, «πήγε στον πόλεμο και πήγε τού σκοτωμού». Μπορείς να το πεις κι έτσι, αφού, για δεκαετίες, έδινε μάχες και μάχες για να υποτάξει τη σατανική μαγεία τής εικόνας και να τη φέρει στα μέτρα του, να την κάνει ‘‘αγγελική’’, όπως θα έλεγε κάποιος, λογοπαίζοντας.

Για το έργο του δεν θέλουμε να πούμε τίποτε ειδικό και συγκεκριμένο. Υπάρχουν άλλοι πολύ πιο γνώστες και κατά τεκμήριο αρμοδιότεροι. Κι έπειτα, όσο κι αν μας σημάδεψαν κάποιες ταινίες του, όσο κι αν μας συγκίνησαν δεν είναι δικός μας. Πα’ να πει, η γενιά μας δεν πρόλαβε να μεγαλώσει με τις ταινίες του. Κυρίως τις πρώτες, τις πολιτικές, αλλά και τις μεταγενέστερες, αυτές που προσπαθούσαν να μιλήσουν για το ανθρώπινο δράμα. Άλλη γενιά είχε την τύχη, η περίφημη γενιά τού Πολυτεχνείου και η αμέσως μετά. Εμείς τις γνωρίσαμε κάπως ‘‘εκ των υστέρων’’ —άλλες εποχές οι δικές μας· λιγότερο μίζερες, περισσότερο κενές. Να πούμε πάντως ότι από την πρώτη ταινία που είδαμε, τον «Θίασο», τον κατατάξαμε στους μεγάλους κινηματογραφιστές. Κι αυτό δεν άλλαξε, επειδή έτυχε κάποιες πιο πρόσφατες να μη μας ενθουσιάσουν το ίδιο. Αμετάκλητα μεγάλος λοιπόν. Και βέβαια, να πούμε και το άλλο: Μπορεί να μην ήταν δικός μας, επειδή δεν ήταν της εποχής μας, αλλά τον θεωρούσαμε δικό μας πολιτικά. Και η ‘‘ετυμηγορία’’ βγήκε πάλι με την πρώτη. Από τον «Θίασο». (Αν δεν είναι δικός σου εκείνος που, ανεξάρτητα από την όποια κριτική στάση, παίρνει το μέρος σου σ’ έναν εμφύλιο, ποιος είναι;)

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ, διαλέγουμε τρεις σκηνές.

Η πρώτη είναι το τέλος τού «Θίασου», το τέλος τού εκτελεσμένου, νεκρού αδελφού. Ένα τέλος που, όπως μας έχουν πει οι επίτιμοι, έκανε τις κινηματογραφικές αίθουσες να σείονται από τα χειροκροτήματα. Κι εκεί, δεν είχε Κουκουέδες και Ρηγάδες και Εκκετζήδες. Εκεί, τα χέρια ήταν ενωμένα στο χειροκρότημα –κάποτε και τα μάτια: στα δάκρυα…

Η δεύτερη είναι από το «Ταξίδι στα Κύθηρα». Και βέβαια, είναι ο χορός τού Κατράκη.

Η τρίτη είναι η εκπληκτική σκηνή τού άγαμου γάμου από το «Μετέωρο βήμα τού πελαργού», με τη μουσική επένδυση της εξαιρετικής Ελένης Καραΐνδρου. Όπου δύο άνθρωποι χωρίζονται από ένα ποτάμι και τα σύνορα, την ίδια ακριβώς στιγμή που ενώνονται…

ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟΣ. Έτσι έγραψε ένας επίτιμος κάπου. Έτσι γράφουμε κι εμείς.

Ένα αυτοαναφορικό(;) post

ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, βλέπετε την εικονική ταυτότητά μας —avatar, στη γλώσσα τού διαδικτύου. Τι μπορεί να παρατηρήσει κανείς σ’ αυτήν;

Κατ’ αρχήν, μπορεί να παρατηρήσει ότι είναι ένα έγχρωμο τετράγωνο, το οποίο ‘‘χωροχρωματικά’’, ορίζεται σαφώς από την επιφάνεια που το περιβάλλει. Μετά, μπορεί να παρατηρήσει ότι αυτό το τετράγωνο χωρίζεται (διαιρείται) σε εννέα ίσα τετράγωνα.

Προχωρώντας, ο παρατηρητικός μας αναγνώστης (ή αναγνώστρια —να τα προσέχουμε αυτά, μη κατηγορηθούμε και για σεξισμό! ;-) ) θα διαπιστώσει ότι τα εννέα τετράγωνα, στα οποία χωρίζεται το μεγάλο που τα περικλείει, είναι μεν ίσου εμβαδού, αλλά όχι και της ιδίας ακριβώς απόχρωσης. Παρ’ όλα αυτά επειδή η απόχρωση των περισσότερων τετραγώνων εντάσσεται στο κόκκινο χρώμα, μπορούμε να πούμε ότι, αν το τετράγωνο πρέπει να οριστεί υποχρεωτικά με ένα και μόνο χρώμα, το πιο σωστό είναι να πούμε πως το μεγάλο τετράγωνο είναι κόκκινο. (Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί εύκολα, αν μισοκλείσει κανείς τα μάτια ή δει την εικόνα από κάποια απόσταση.)

Συνεχίζοντας την ανάλυση της εικόνας μας, ο επίμονα παρατηρητικός αναγνώστης/αναγνώστρια θα συνειδητοποιήσει πως αυτό που είπαμε παραπάνω, ότι δηλαδή τα περισσότερα εσωτερικά τετράγωνα είναι κόκκινης απόχρωσης, μπορεί να συγκεκριμενοποιηθεί ως εξής: τα επτά από αυτά μπορούν να χαρακτηριστούν κόκκινα και τα δύο μαύρα (το μεσαίο στην επάνω οριζόντια τριάδα και το αριστερό στην κάτω). Μετά από αυτή την διεξοδική αναλυτική παρατήρηση, δεν θα μένει τίποτε άλλο από το να γυρίσει σελίδα και να προχωρήσει παρακάτω. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να παρατηρηθεί. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να παρατηρηθεί, εκτός, βέβαια, από μια τελευταία διαπίστωση:

Παρά τις διαφορές στην απόχρωσή τους, τα εννέα τετράγωνα έχουν πολύ μεγαλύτερη συγγένεια μεταξύ τους παρά με την ανοιχτόχρωμη επιφάνεια που τα περιβάλλει. (Ένας αριστερός ή αριστερή μάλιστα θα έλεγε ότι αυτό θυμίζει τους Κόκκινους και τους Λευκούς του ρωσικού εμφυλίου. Ας το παραβλέψουμε όμως αυτό. Είναι γνωστή η προσκόλληση των αριστερών σε καταστάσεις και γεγονότα για τα οποία η Ιστορία έχει αποφανθεί ‘‘οριστικά’’, ‘‘τελεσίδικα’’ και ‘‘αμετάκλητα’’, όταν έφτασε στο ‘‘τέλος’’ της, εκεί γύρω στο 1990… ;-) )

ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ με τα εννέα μικρότερα στα οποία χωρίζεται είναι για μας η Αριστερά σήμερα. Ένα χρώμα σε διάφορες αποχρώσεις. Κι ένα δεύτερο, το μαύρο, για να μας θυμίζει ότι η Ουτοπία μας δεν έχει ως τέλος (και με τις δύο έννοιες τής λέξης) την κατάλυση της εξουσίας τού χρήματος, αλλά την κατάλυση κάθε εξουσίας. (Αυτό το τελευταίο, για να τα λέμε όλα, έχουμε την εντύπωση πως το θυμόμαστε περισσότερο εμείς, που δεν είμαστε αναρχικοί, παρά οι φίλοι μας τού Indymedia Athens, αν συγκρίνουμε, ας πούμε, την πολιτική σχολίων που ακολουθούν με τη δική μας…)

ΕΝΑ ΧΡΩΜΑ ΛΟΙΠΟΝ, σε διάφορες αποχρώσεις. Αυτό ήταν πάντα η Αριστερά κι αυτό θα είναι. Και μην ανησυχείτε για όσες αποχρώσεις τού κόκκινου είναι ‘‘μαϊμού’’ (πάντα υπάρχουν και τέτοιες). Στην πορεία θα ξεχωρίσουν οι αυθεντικές. Θα λέγαμε μάλιστα ότι ίσως η πορεία να είναι ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγούμε από τις ‘‘μαϊμούδες’’. Κι αυτό είναι ένας ακόμα λόγος για να αρχίσουμε μια τέτοια πορεία μαζί. Συντεταγμένα. Σε ένα Κόκκινο Τετράγωνο, σαφώς διακριτό από τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά με ποικιλία αποχρώσεων…

Η εικόνα, από το en.wikipedia.org

Ο Λένιν, δύο γαϊδούρια με το άχυρό τους κι ένα τσουβάλι

Στις 9, 10 και 11 του Μαΐου του 1918, λίγους μήνες μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και αφού έχει υπογραφεί η Συνθήκη ειρήνης τού Μπρεστ-Λιτόβσκ με τις Κεντρικές Δυνάμεις, αλλά δεν έχει αρχίσει ακόμα ο ρωσικός εμφύλιος που θα προκαλούσε και την ιμπεριαλιστική επέμβαση υπέρ τών Λευκών και του Παλαιού Καθεστώτος, η «Πράβντα» δημοσίευσε σε συνέχειες μια μικρή μπροσούρα τού Λένιν με τίτλο «Για τα αριστερά παιδιαρίσματα και το μικροαστισμό». Σ’ αυτήν ο Λένιν ασκούσε δριμεία κριτική σε μια μικρή ομάδα μελών τού κόμματος («αριστεροί κομμουνιστές»), που είχε σχηματιστεί γύρω από τον Μπουχάριν και η οποία, με κύριο σημείο τις διαφωνίες για τη σύναψη της ξεχωριστής ειρήνης από τους μπολσεβίκους και για τη συγκεντρωτική τακτική τους στην οργάνωση της παραγωγής, επέκρινε τον Λένιν και την ηγετική ομάδα εξ αριστερών. Αναμφίβολα, σε πολλά σημεία αυτών των επικρίσεων η ομάδα των «αριστερών κομμουνιστών» συνέπιπτε τόσο με τους μενσεβίκους, όσο και με τους αριστερούς εσέρους, αλλά και κάποιες αναρχικές ομάδες, δηλαδή αντιπολιτευτικές εστίες που για τον Λένιν αποτελούσαν ‘‘στόχο’’ πρώτης προτεραιότητας. Με αυτούς λοιπόν συνέπιπταν οι μπολσεβίκοι «αριστεροί κομμουνιστές»; Χμ… Δηλαδή, «ούνα φάτσα, ούνα ράτσα», «πες μου ποιος είναι ο φίλος σου να σου πω ποιος είσαι», «βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ» και τα σχετικά!

Σας γελάσανε! Γιατί, παρά το ‘‘ξύλο’’ που ρίχνει ο Λένιν στην ομάδα τού Μπουχάριν σε αυτή τη μπροσούρα, για κοιτάξτε τι γράφει στις πρώτες εισαγωγικές αράδες (ο υπερτονισμός με bold δικός μας):

ЖΟЖΟЖΟЖΟЖ

Η έκδοση από τη μικρή ομάδα τών «αριστερών κομμουνιστών», τού περιοδικού τους «Κομμουνίστ» (τευχ. 1, 20 του Απρίλη 1918) και η δημοσίευση των «θέσεών» τους αποτελεί θαυμάσια επιβεβαίωση των όσων είπα στη μπροσούρα μου «Τα άμεσα καθήκοντα της Σοβιετικής εξουσίας».[1] Δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς πιο λαμπρή επιβεβαίωση —στην πολιτική φιλολογία— όλου τού απλοϊκού τρόπου υπεράσπισης της μικροαστικής παραλυσίας που κάποτε κρύβεται πίσω από «αριστερά» συνθήματα. Είναι χρήσιμο και απαραίτητο να σταθούμε στους συλλογισμούς τών «αριστερών κομμουνιστών», γιατί είναι χαρακτηριστικοί για τις στιγμές που περνάμε· διασαφηνίζουν εξαιρετικά καθαρά, από την αρνητική πλευρά, την «ουσία» αυτής τής στιγμής· είναι διδακτικοί οι συλλογισμοί αυτοί, γιατί έχουμε μπροστά μας τους καλύτερους από τους ανθρώπους που δεν κατάλαβαν τη στιγμή, ανθρώπους που με τις γνώσεις και την αφοσίωσή τους στέκουν πολύ, πολύ πιο ψηλά από τους κοινότατους εκπροσώπους του ίδιου λάθους, συγκεκριμένα από τους αριστερούς εσέρους.

ЖΟЖΟЖΟЖΟЖ

Ίδιο λάθος, ναι. Αλλά καθόλου ίδιοι άνθρωποι.

Α, τι ανόητος άνθρωπος αυτός ο σύντροφος Λένιν. Κι ας άστραφτε και βρόνταγε. Κι ας ήταν σκληρός και αμείλικτος όταν το έκρινε αναγκαίο.Να επιμένει να χάνει το χρόνο του για να ξεχωρίσει δυο γαϊδουριών άχυρα! Και να αρνείται να βάλει στο ίδιο τσουβάλι μήλα με γεώμηλα, μόνο και μόνο  επειδή τα δεύτερα έχουν τρία γράμματα παραπάνω!…

[1] Μεταξύ αυτών τών καθηκόντων ήταν η καταγραφή και ο έλεγχος της παραγωγής και η οργάνωση των επισιτιστικών υπηρεσιών, για να χτυπηθεί η κερδοσκοπία τών μικροϊδιοκτητών, καθώς και η βελτίωση της εργασιακής πειθαρχίας στη βιομηχανική παραγωγή.  

Η εικόνα, από το quotationsbook.com

«Πόλεμος στον πόλεμο των αφεντικών!»; Μέσα! Με τι; (Πετώντας τα απόνερα του προηγούμενου post, αλλά ξεχωρίζοντας από αυτά το μωρό…)

1. Τα απόνερα

Στην προηγούμενη ανάρτηση βγάλαμε έναν καημό: τον καημό για τον εμφύλιο σπαραγμό τής Αριστεράς, που αναζωπυρώθηκε αυτή τη φορά εξ αιτίας της συνεχιζόμενης απεργίας των χαλυβουργών (78 μέρες και σήμερα!). Εκεί, αναφερόμενοι σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην «Αυγή» τής προηγούμενης Κυριακής, τραβήξαμε μια υποσημείωση όπου γράφαμε (η έμφαση στο κείμενο εκ των υστέρων):

Καθόλου παραδόξως, το άρθρο παραναγνώστηκε σε μεγάλο βαθμό αφού περίπου το πρώτο μισό του αφορούσε σε κριτική προς τον …ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, κατακεραυνώθηκε για τους …λάθος λόγους. Συγκεκριμένα, ο αρθρογράφος κρεμάστηκε στο τσιγκέλι επειδή υποστήριξε ότι «συνδικαλισμός χωρίς ευελιξία και τακτικές υποχωρήσεις δεν υπάρχει» (αυτό το ξέρουμε μέχρι κι εμείς!) και δεν άκουσε ούτε μια Χριστοπαναγία για το αντισυντροφικό φάουλ να θυμίσει τις απολύσεις στον 902  και την αθλιότητα να ισχυριστεί ότι το ΚΚΕ «χρησιμοποιεί τους δυστυχείς προλετάριους της χαλυβουργίας ως πειραματόζωα»!!!

Αυτή η παράγραφος αφήνει όλα τα περιθώρια να βγει ένα καθ’ όλα νόμιμο συμπέρασμα: πως είμαστε της άποψης ότι η απεργία πρέπει να τελειώνει ή —ακόμα χειρότερα για μας!— ότι συμμεριζόμαστε τον τρόπο με τον οποίο ο αρθρογράφος Δημήτρης Χρήστου (δεν μας λέει κάτι ιδιαίτερο αυτό το όνομα, ελπίζουμε να μας συγχωρήσει…) προσεγγίζει το ‘‘ελληνικό πρόβλημα’’ στην παρούσα φάση του. Νόμιμο συμπέρασμα, πλην όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Να εξηγηθούμε (=να δώσουμε λόγο, αιτία, εξήγηση) για την παρεξηγήσιμη υποσημείωση (εκτός από την επισήμανση ότι, καλώς ή κακώς, το focus τής ανάρτησης ήταν αλλού, όπως προαναφέραμε και όπως είναι αυτονόητο για όποιους αναγνώστες διάβασαν ακόμα και με την ελάχιστη προσοχή το προηγούμενο σημείωμά μας).

Τι είχαμε στο μυαλό μας όταν γράφαμε αυτά που τονίζουμε με bold γράμματα; Είχαμε τα εξής αλληλοσυμπληρούμενα:

α) Ότι δεν αναδείχθηκαν οι λόγοι για τους οποίους αυτή η γενική και σωστή αρχή κάθε συνδικαλιστικής διαπραγμάτευσης έχει παύσει να ισχύει εδώ και καιρό. Και δεν εννοούμε μόνο την «Ελληνική Χαλυβουργία».

β) Ότι δεν αναδείχθηκαν οι λόγοι για τους οποίους και μόνο η χρήση τού όρου ‘συνδικαλισμός’ υπό τις παρούσες συνθήκες δείχνει πως αυτός που τον χρησιμοποιεί δεν αντιλαμβάνεται (ή δεν θέλει να αντιληφθεί) την «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» στην οποία έχουν περιέλθει οι μισθωτοί εργαζόμενοι (με όποια μορφή κι αν παίρνει αυτός ο μισθός) και το σύνολο των υποτελών τάξεων. Για μας ο όρος ‘συνδικαλισμός’ έρχεται από ένα πρόσφατο παρελθόν στο οποίο ο καπιταλισμός είχε όλα τα περιθώρια (ή λιγότερα, κατά περίπτωση) να αναδιανέμει ένα μέρος από τον παραγόμενο πλούτο σε επί μέρους μερίδες τής εργατικής τάξης. Είναι μια λέξη που ανήκει στην εποχή τής (όποιας) ‘‘κανονικοποιημένης’’ ταξικής πάλης τού τύπου «σου δίνω αυτό, τι μου δίνεις για αντάλλαγμα;» και όπου όντως υπήρχε κάποιο αντάλλαγμα. Αλλά τώρα δεν έχουμε πια ταξική πάλη. Και τι έχουμε; Αυτό που λένε κάπως χαριτωμένα και παιγνιωδώς  οι αναρχίζοντες: «έχουμε πόλεμο μωρό μου!»! Κι αν είναι έτσι, τότε «à la guerre comme à la guerre» (στον πόλεμο όπως στον πόλεμο), όπως λένε κι οι Γάλλοι. Για ποιον «συνδικαλισμό as usual» να μιλάμε τέτοιες ώρες;

Τελειώσαμε με τα απόνερα.

2. Το μωρό

Ποιο είναι το μωρό; Είναι το εξής ερώτημα που κατά την άποψή μας πρέπει να μας προβληματίσει και να μη το πετάξουμε κι αυτό αβασάνιστα, βάσει κάποιου ιδεολογικού ‘‘τυφλοσούρτη’’.

Αν έχουμε περιέλθει σε «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» κι αν όντως «έχουμε πόλεμο μωρό μου!» είναι σίγουρο ότι αυτός ο πόλεμος μπορεί να κερδηθεί (για να κερδίσουμε δεν πάμε στον πόλεμο, έτσι δεν είναι;) μόνο επί του κοινωνικοοικονομικού πεδίου τής μάχης; Διότι βεβαίως και «χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά», αλλά ποιος βαστάει τα κλειδιά; Και ποιος έχει τη δυνατότητα να λέει «άμα θέλετε, αλλιώς την κλείνω», όπως είπε η Μάνια Τεγοπούλου για την «Ελευθεροτυπία»; Και ποιος έχει την άνεση να ‘‘κοινωνικοποιεί’’ από μόνος του την επιχείρησή του και να λέει «σας τη δίνω με ένα ευρώ», όπως είπε ο Γιαννίκος στους εργαζόμενους του «Επενδυτή»; Βεβαίως «να γίνει όλη η Ελλάδα μια Χαλυβουργία». Χίλιες φορές! Αλλά πώς θα γίνει μια Χαλυβουργία όταν απουσιάζει το πολιτικό σχέδιο τής Αριστεράς, το οποίο και θα πολιτικοποιήσει μαζικά τους κοινωνικούς αγώνες και θα κάνει όλους τους εργαζόμενους ατσάλινους σαν τους χαλυβουργούς, έτσι ώστε να ανέβουν τη μεγάλη ανηφόρα, που έτσι κι αλλιώς έχουμε μπροστά μας; Και πώς θα προκύψει το πολιτικό σχέδιο όταν επικρατεί το «κάθε αριστερός κι ένα σχέδιο, κάθε αριστερή και μια μοναδική αλήθεια», με πρώτους και καλύτερους τους φίλους μας του ΚΚΕ;

Επίλογος

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα λέμε αυτά. Τα έχουμε ξαναπεί με διάφορες αφορμές. Και, μοιραία, κάπου γινόμαστε κουραστικοί. Κάποτε και ‘‘κακοί’’, όπως, λόγου χάρη, όταν ‘‘απαντούσαμε’’ στη γραμμή-σύνθημα τού περασμένου Φεβρουαρίου «πάμε Σύνταγμα, μένουμε Σύνταγμα» με ανάρτηση που είχε ως τίτλο «Να κι αν μείνετε, να κι αν δεν μείνετε!»!...

Είμαστε στο και πέντε! Αν νομίζουν οι ηγεσίες τής Αριστεράς ότι, προκειμένου να αποφεύγουν τις δικές τους ευθύνες, μπορούν να εξακολουθήσουν εις το διηνεκές να πετάνε το μπαλάκι στο λαό, είτε[1]  στο ‘‘κινηματικό’’ κομμάτι του, που πιστεύει ότι «στους δρόμους θα κριθεί το δίκιο», είτε[1]  στο «ατσάλινο», που δίνει τον αγώνα εκεί όπου δένεται το ατσάλι, με γεια τους και χαρά τους!

Εμείς δεν θα σταματήσουμε να τους βγάζουμε τη γλώσσα και να τους ‘‘δίνουμε’’ στο λαό!...

[1] Αυτό το είτε-είτε ίσως και να μην είναι τόσο διαζευκτικό όσο φαίνεται. Αυτό τουλάχιστον δείχνει το γεγονός ότι την παραμονή τής Πρωτοχρονιάς, στην πύλη του εργοστασίου τής Ελληνικής Χαλυβουργίας, χόρευαν μαζί τσάμικα Παμίτες, Συριζαίοι και αναρχοαυτονομία…

Η εικόνα, από το troll.me

Τώρα που βρήκαμε απεργία, να θάψουμε πέντ’ έξι; (κι εφτά κι οχτώ κι εννιά;…)

Παρακολουθούμε με θλίψη τον νέο γύρο τής διαμάχης μεταξύ του ΚΚΕ και της κυριότερης δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ, τον Συνασπισμό. Αφορμή η απεργία —73 μέρες και σήμερα!— των ατσάλινων εργατών της «Ελληνικής Χαλυβουργίας». Υπόβαθρο η διαφορετική πολιτική τακτική των δυο κομμάτων στην παρούσα συγκυρία, προϊόν σε σημαντικό βαθμό τής διαφορετικής ταξικής αναφοράς τους. Και ρίζα η ακατάπαυστη και συχνά λυσσαλέα αντιπαλότητα για την ηγεμονία εντός τής Αριστεράς —μια μάχη που δεν μπορεί να κερδηθεί.

Το πράγμα είχε ξεκινήσει καλά. Γιατί, παρά το γεγονός ότι η απεργία καθοδηγείται εξ αρχής από το ΠΑΜΕ, οι εργάτες εισέπραξαν έμπρακτη αλληλεγγύη και πολιτική στήριξη από όλη την Αριστερά, τού Συνασπισμού συμπεριλαμβανομένου. Ήρκεσε η απόφαση της συνδικαλιστικής παράταξης του ΣΥΝ να τα μασήσει[1] για τη σημερινή πανεργατική απεργία συμπαράστασης στο Βόλο και ένα ατυχές άρθρο[2] στην τελευταία «Αυγή τής Κυριακής», για να ανοίξει πάλι η πόρτα τού φρενοκομείου.

Αυτή τη φορά την πόρτα την άνοιξε πρώτο το ΚΚΕ. Και να οι κατηγορίες για τα «όργανα των καπιταλιστών», και να οι κραυγές για «προδοσία», και να οι κατάρες επειδή τα ίδια πάνω-κάτω λέει κι η Χρυσή Αυγή![3]

Προς το παρόν, (αλλά προς το παρόν), στην άλλη μεριά επικρατεί ησυχία. Υπερβολική ησυχία θα λέγαμε. Τόσο μεγάλη, που η σημερινή «Αυγή» δεν γράφει λέξη για τη σημερινή πανεργατική απεργία στο Βόλο![4]

Να πούμε την αμαρτία μας; Βαρεθήκαμε, ρε παιδιά. Βαρεθήκαμε και κουραστήκαμε με όλη αυτή τη διαλεκτικά ανακυκλούμενη και ανατροφοδοτούμενη αθλιότητα. Και η κούρασή μας μεγαλώνει, όταν βλέπουμε πόσο λίγοι είμαστε όσοι προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να μην παρασυρθούμε από τη δίνη αυτού του θλιβερού αριστερού εμφυλίου και να διατηρήσουμε όλη την απαιτούμενη νηφαλιότητα, ψυχραιμία και ορθοφροσύνη…

Και γίνεται αβάσταχτη όταν, κάθε φορά που μετριόμαστε, βγαίνουμε όλο και πιο λίγοι…  


UPDATE: (Πέμπτη, 12 Ιανουαρίου, 1ο:22 Μ.Μ.) Ο φίλος Ηρόδοτος αφαίρεσε την αναφορά με την οποία σχεδόν ταύτιζε ΣΥΝ και Χρυσή Αυγή. Χαιρόμαστε και τον επαινούμε. Να του ζητάγαμε να πει δυο κουβέντες και στον φίλο TRASH του fadomduck2.blogspot.com να κάνει το ίδιο; 


[1] Απ’ ό,τι φαίνεται δεν καταψήφισε ευθέως την πρόταση όταν τέθηκε το ζήτημα σε ψηφοφορία στο Εργατικό Κέντρο Βόλου, όπως έκαναν η ΔΑΚΕ και η ΠΑΣΚΕ. Αυτό καταλαβαίνουμε όταν διαβάζουμε στην πρώτη σελίδα τού «Ριζοσπάστη» της Τρίτης, προχθές: «Κατάπτυστη είναι η θέση του συνδικαλιστή του ΣΥΝ ότι ‘‘οι απεργίες είναι υπέρ των εργοδοτών, γιατί δεν φέρνουν αποτέλεσμα....’’» χωρίς να κάνει λόγο για καταψήφιση. Στον τίτλο όμως χάνεται αυτή η διαφορά: «Με τον Μάνεση ΠΑΣΚΕ–ΔΑΚΕ–ΣΥΝ»!

[2] Καθόλου παραδόξως, το άρθρο παραναγνώστηκε σε μεγάλο βαθμό αφού περίπου το πρώτο μισό του αφορούσε σε κριτική προς τον …ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, κατακεραυνώθηκε για τους …λάθος λόγους. Συγκεκριμένα, ο αρθρογράφος κρεμάστηκε στο τσιγκέλι επειδή υποστήριξε ότι «συνδικαλισμός χωρίς ευελιξία και τακτικές υποχωρήσεις δεν υπάρχει» (αυτό το ξέρουμε μέχρι κι εμείς!) και δεν άκουσε ούτε μια Χριστοπαναγία για το αντισυντροφικό φάουλ να θυμίσει τις απολύσεις στον 902  και την αθλιότητα να ισχυριστεί ότι το ΚΚΕ «χρησιμοποιεί τους δυστυχείς προλετάριους της χαλυβουργίας ως πειραματόζωα»!!!

[3] Ένας νηφάλιος παρατηρητής θα μπορούσε βέβαια εδώ να υπενθυμίσει πως σε όλα αυτά τα (πολιτικά) ‘‘γαλλικά’’ υπάρχει και μια κάποια επιστροφή ‘‘δανεικών’’: Οι οπαδοί του ΚΚΕ δεν έχουν ξεχάσει ούτε το «προσοχή, προσοχή, Παπαρήγα με στολή» τού Δεκέμβρη του 2008, ούτε τις σταθερά επαναλαμβανόμενες αστειότητες περί στυλοβατών τού συστήματος, συμπαράταξης με τα ΜΑΤ και άλλα τέτοια γραφικά. Θα έπρεπε όμως και να θυμούνται ότι στα πρόσφατα επεισόδια με τους ‘‘αντιεξουσιαστές’’ τής 20ης Οκτωβρίου το σύνολο τής Αριστεράς (και λίγο παραέξω: ΔΗΜΑΡ) κατά βάση στήριξε το ΠΑΜΕ και το κόμμα τους.

[4] Εδώ να μας επιτραπεί ένας μεγαλοπρεπής καγχασμός. Γιατί θυμηθήκαμε ότι έχουμε ακούσει κατ’ επανάληψη από συνασπιστές πλείστες όσες ειρωνικές και απαξιωτικές μπηχτές για κάτι που φέρεται να είχε πει ο Χαρίλαος Φλωράκης: «Ο Ρίζος δημοσιεύει ό,τι συμφέρει το λαό»). Φαίνεται ότι κι η «Αυγούλα» δεν πάει πίσω, για να τα λέμε όλα!...  

Η εικόνα, από το bibliopolio.gr

Μάθανε πως ιντερνετιζόμαστε, πλακώσανε κι οι Πειρατές!

Με τη διείσδυση του Internet στην Ελλάδα να προσεγγίζει πλάκα-πλάκα το 50% τού πληθυσμού και των νοικοκυριών (μέσος όρος για τις χώρες τής ΕΕ 69% και 70% αντίστοιχα), οι συνθήκες είχαν ωριμάσει εδώ και κάμποσο καιρό. Έτσι, μετά και το κύμα των ηλεκτρονικά υποβοηθούμενων κινητοποιήσεων του προηγούμενου χρόνου στις αραβικές χώρες, στην Ισπανία και στην Ελλάδα, ήταν θέμα μηνών ή και εβδομάδων να σκάσουν μύτη κι εδώ οι Πειρατές. Θα λέγαμε μάλιστα ότι, αν λάβουμε υπ’ όψη μας τις επιδόσεις των ελλήνων καπεταναίων στην πειρατεία (με κορυφαίους τους Μανιάτες) κατά τον 18ο κυρίως αιώνα, άργησαν κιόλας. Εν πάση περιπτώσει η εκκρεμότητα λύθηκε: Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του πρώτου κόμματος ιντερνετικού τύπου στη Σουηδία, το Κόμμα Ελλήνων Πειρατών είναι πλέον γεγονός, και σε λίγες μέρες αναμένεται και η επίσημη αναγνώρισή του. Ήδη, στην ιδρυτική του διακήρυξη παρουσίασε τις βασικές αρχές και προγραμματικούς άξονές του. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το Κόμμα τών Κυνηγών, τους Οικολόγους Πράσινους και τη Δημοκρατική Συμμαχία, το ΚΕΠ «δεν τοποθετείται πάνω στον ξεπερασμένο άξονα αριστερά-κέντρο-δεξιά» (κάτι που φαίνεται ενθουσίασε τόσο πολύ τους φίλους τής ΕΟΣ, ώστε έσπευσαν ήδη να προσθέσουν το έμβλημα του νέου κόμματος στη βιτρίνα με τα μπάνερ…). Τέλος, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας, ένα συγκεκριμένο κόμμα τής Αριστεράς (ονόματα δεν λέμε και υπολήψεις δεν θίγουμε!) μελετά ήδη την περίπτωση να προσθέσει στον μακροσκελή τίτλο του τη φράση «και του Ίντερνετ».

Η εικόνα είναι από το absolute-lee.blogspot.com

Το Καπνισμένο Τσουκάλι, ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και ο Μαρξ

ΤΟ «ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΤΣΟΥΚΑΛΙ» είναι ένα μεγάλο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου, γραμμένο στη Λήμνο όπου ήταν εξόριστος, μέσα σε τρεις μήνες (από τον Δεκέμβριο του 1948 μέχρι τον Φεβρουάριο τού 1949), μεσούντος δηλαδή του εμφυλίου. Στον πολύ κόσμο (μέσα κι εμείς!) έγινε γνωστό από τη μελοποίησή του σε σύνθεση του Χρήστου Λεοντή και ερμηνείες τού μεγάλου Νίκου Ξυλούρη, της Τάνιας Τσανακλίδου και του Βασίλη Μπάρνη. Ένα από τα πιο πολυακουσμένα τραγούδια τού δίσκου είναι αυτό:

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΛΟΓΙΑ τού καθηγητή κοινωνιολογίας Κωνσταντίνου Τσουκαλά (ναι, αυτού του μέχρι πρόσφατα κριτικού υποστηρικτή τής ‘‘Μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης’’, aka ΠΑΣΟΚ) κατά την παρουσίαση του πιο πρόσφατου βιβλίου τού Έρικ Χομπσμπάουμ «Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο. Ιστορίες τού Μαρξ και του μαρξισμού», όπως τα δημοσίευσε η «Αυγή» την Κυριακή που μας πέρασε, μου ήρθε στο μυαλό, σε μια σπάνια έκλαμψη έμπνευσης, μια παραλλαγή των στίχων που μόλις ακούσατε τραγουδιστά. Την παραθέτουμε, εν γνώσει όλων των συνεπειών του νόμου περί αλλοίωσης πνευματικού έργου:

Και να αδερφέ μου που μάθαμε να μαρξολογούμε  

όμορφα-όμορφα κι απλά.

Καταλαβαινόμαστε τώρα —δε χρειάζονται περισσότερα.

Κι αύριο λέω θα γίνουμε ακόμα πιο απλοί

θα βρούμε αυτά τα λόγια που παίρνουνε το ίδιο βάρος σ' όλες

                    τις καρδιές, σ' όλα τα χείλη,

έτσι να λέμε πια τα σύκα: φρου-φρου, και τη σκάφη: αρώματα,

κ’ έτσι που να χαμογελάνε οι άλλοι και να λένε: «τέτοια

                    μαρξιστικά

σου φτιάχνουμε εκατό την ώρα». Αυτό θέλουμε κι εμείς.

Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να χωρίσουμε, αδελφέ

                    μου, τον κόσμο

εμείς τραγουδάμε για να μονιάσουμε τον κόσμο.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΙΧΕ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ του Κωνσταντίνου Τσουκαλά και απελευθέρωσε τέτοια έμπνευση; Πολλά και διάφορα (μπορείτε να τα δείτε μπαίνοντας στο σχετικό link που παραθέτουμε στο τέλος του σημειώματος). Εκ των οποίων τα κατ’ εξοχήν ‘‘εμπνευσιογόνα’’ ήταν οι ακόλουθες σκέψεις (τα bold δικά μας):

1. Αυτή η αστάθεια, την οποία ο Χομπσμπάουμ επισημαίνει ήδη το 2008, έχει γίνει σήμερα δομικό στοιχείο του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δεν ξέρω αν θα καταρρεύσει ο καπιταλισμός. Αλλά δεν είναι δυνατόν να αλλάξουμε τον κόσμο, αν δεν κατανοήσουμε τις νέες δυνάμεις, οι οποίες φαίνεται να διαμορφώνουν ένα σύστημα που δεν έχει πλέον καμία σχέση με αυτό που γνωρίσαμε. Καπιταλισμός βέβαια υπάρχει. Εκείνο που αλλάζει είναι, πρώτα-πρώτα, οι ιδεολογικές, αξιακές και ηθικές μορφές, οι οποίες αναπτύσσονται στο λεγόμενο, μαρξικά, εποικοδόμημα. Ιδέες όπως η επιείκεια, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ανακατανομή του εισοδήματος, η αναζήτηση ενός καλύτερου κόσμου, όλα αυτά που αποτελούσαν θεμελιώδες μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού και Διαφωτισμού τα τελευταία διακόσια χρόνια, έχουν περίπου εξαφανιστεί από την πολιτική γλώσσα. Και αν ακόμα ορισμένοι αναφέρονται σ’ αυτά, είτε δεν τα πιστεύουν είτε λειτουργούν σαν άλλοθι. Δεν υπάρχει πρόταγμα προς καλύτερες και πιο δίκαιες κοινωνίες· συμβαίνει το αντίθετο: η δυναμική της Ιστορίας σήμερα, σε όλο τον κόσμο, είναι η αύξηση των ανισοτήτων, η αύξηση της αδικίας, η ένταση των ταξικών συγκρούσεων ανάμεσα σε ένα κεφάλαιο που κινείται ελεύθερα σε όλο τον κόσμο και τους εργαζόμενους.

2. Πού θα καταλήξει όλο αυτό; Δεν ξέρω, αλλά θα ήθελα να επισημάνω και έναν άλλον κίνδυνο, ο οποίος για μένα είναι πολύ σημαντικός. Σήμερα, μέσα στο παγκόσμιο σύστημα, όλοι μας, δημοκράτες και μη, ανεπτυγμένοι και φτωχοί, Κίνα, Ινδία, Αμερική, Ευρώπη, όλοι ζούμε υπό τον αστερισμό της ανταγωνιστικότητας. Αυτή είναι η θαυμαστή λέξη που φαίνεται να κινεί τα πάντα: η ανταγωνιστικότητα. Στις επιταγές της οφείλουν να υποκλιθούν όλες, χωρίς εξαίρεση, οι άλλες αξιακές προδιαγραφές της Δύσης. Εάν λοιπόν σκεφτούμε ότι η μεσαία τάξη, ακόμα και αν δεν εξαφανίζεται, φθίνει (στο σύνολό της: είτε των υπαλλήλων είτε των μικροαστών είτε εκείνων που είναι μικροεπιχειρηματίες και μικροεπιτηδευματίες), τότε, επίσης, φοβούμαι, φθίνει και η εσωτερική συνοχή της θεμελιώδους αξίας που κουβαλάμε όλοι μας: της δημοκρατίας. Η δημοκρατία, από την εποχή του Ρουσώ σημαίνει συναίνεση, κοινωνικό συμβόλαιο, μια κοινωνία που συμφωνεί βασικά στις προϋποθέσεις του κοινωνικού γίγνεσθαι. Από τη στιγμή όμως που αυτές οι προϋποθέσεις δεν έχουν μέσα τους το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, της επιείκειας και της ανακατανομής, τότε κινδυνεύει να καταρρεύσει η συναίνεση. Δεν ξέρω ποια θα είναι η κατάληξη. Ούτε ξέρουμε, κι αυτό το τονίζει ο Χομπσμπάουμ, ποιες μπορεί να είναι οι νέες μορφές συλλογικών υποκειμένων, οι οποίες θα κινήσουν την Ιστορία.

3. Εάν δεν κατανοήσουμε –και με αυτό θέλω να κλείσω– τις εξαιρετικά σύνθετες διαμεσολαβήσεις ανάμεσα στην εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών, την εξέλιξη των ιδεών και των αξιών και στη διαφαινόμενη εξέλιξη των πολιτικών συστημάτων (για να γυρίσω πάλι στον Μαρξ, αυτό είναι στοιχειώδες κομμάτι της σφαιρικής αντιμετώπισής του, της ιστορίας δηλαδή του γίγνεσθαι)· εάν δεν γίνει κατανοητή η εξαιρετικά περίπλοκη αυτή σχέση η οποία μας απομακρύνει ολοένα και περισσότερο από τις ηθικές και αξιακές αφετηρίες του Διαφωτισμού, μέρος των οποίων είναι και ο μαρξισμός, τότε φοβάμαι ότι θα βρεθούμε προ εκπλήξεων. Η δημοκρατία προϋποθέτει συναίνεση. Αν χάσουμε τη συναίνεση, αν η οικονομική απληστία και αλαζονεία των λεγόμενων αγορών οδηγήσει σε μείωση ή παρακμή της συνοχής των κοινωνιών, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πού θα πάει το πράγμα. Και –εγώ δεν είμαι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος– σε αυτή την ανάγκη αναδιατύπωσης και ανακατανόησης των νέων πραγματικοτήτων στο οικονομικό, το πολιτικό, το αξιακό πεδίο έγκειται και η αναγκαία προϋπόθεση για να αλλάξουμε τον κόσμο, όπως μας λέει ο Χομπσμπάουμ, ενενήντα πέντε χρονών σήμερα, και μας πείθει ότι πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια.

Από την άποψη αυτή, καθώς και εγώ παραμένω αμετανόητος μαρξιστής, η πίστη του Χομπσμπάουμ λειτούργησε, κατά κάποιον τρόπο, ως βάλσαμο μέσα μου.

ΛΟΙΠΟΝ, ΤΙ ΛΕΤΕ; Δικαίως με επισκέφτηκε η έμπνευση να αλλάξω τα φώτα στο «Καπνισμένο Τσουκάλι»; Κι αξίζει τον κόπο η όποια ποινή μας για αλλοίωση πνευματικού έργου;

INFO: Το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της παρουσίασης του Κων/νου Τσουκαλά στην «Αυγή».

Η εικόνα είναι από το clown-ministry.com