«Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι Ρομπέν των Δασών». Να χαίρεται κανείς ή να μη χαίρεται;

Δεν υπήρξε και πολύ μεγάλη ανταπόκριση στην πρόσκληση που κάναμε στην προηγούμενη ανάρτηση. Ίσως επειδή η συζήτηση πήρε γρήγορα αντιπαραθετική τροπή ως προς την ‘‘απόδοση’’ του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ στο κτίσιμο λαϊκών επιτροπών κοινωνικής βάσης που και τα δύο κόμματα προωθούν —δυστυχώς όχι από κοινού. Ίσως πάλι και επειδή ερμηνεύτηκε ο τίτλος της κατά γράμμα και θεωρήθηκε ότι βάζαμε τους αναγνώστες μας στη θέση τών μαθητών, οπότε λειτούργησε η σκέψη «και ποιοι είστε εσείς ρε, στο φινάλε;»[1] κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. —χωρίς όμως να συνδυαστεί ο τίτλος με τη φωτογραφία τής ανάρτησης και τη γλώσσα του σώματος του Λένιν σ’ αυτήν, που έδειχνε καθαρά ποιος ήταν στην πραγματικότητα αυτός που μας καλούσε «να βγάλουμε μία κόλλα χαρτί»... Ας είναι. Βγάζουμε κι εμείς την κόλλα μας σαν καλά παιδιά κι αρχίζουμε να γράφουμε τις σκέψεις μας.

Ερέθισμα γι’ αυτές τις σκέψεις αποτέλεσε η ατάκα τού Τάσου Κορωνάκη «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ούτε Ζορό ούτε Ρομπέν τών Δασών» στην πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στην Ελευθεροτυπία, και ιδίως η αναφορά του στο δεύτερο θρυλικό πρόσωπο, για λόγους που θα γίνουν προφανείς στην πορεία. Αυτή η ατάκα ήταν που έκλεψε τη δική μας προσοχή, μια και η εκθαμβωτική προφάνειά της, σε συνδυασμό με την κατηγορηματικότητα με την οποία ειπώθηκε,  μπορεί κάλλιστα να καταστήσει αόρατες ορισμένες ουσιώδεις ‘‘λεπτομέρειες’’, η παράβλεψη των οποίων δημιουργεί συγχύσεις ή και οδηγεί σε παραναγνώσεις της. Πρώτα, όμως, λίγη ‘‘ιστοριογραφία’’.

Ποιος ήταν ο Ρομπέν τών Δασών; Αντιγράφουμε από τη Βικιπαίδεια μία τηλεγραφική σύνοψη: «ο αρχετυπικός Άγγλος λαϊκός ήρωας: ένας αβρός κι ευσεβής παράνομος της μεσαιωνικής εποχής, ο οποίος είναι διάσημος από σύγχρονες εκδοχές του θρύλου για το γεγονός ότι έκλεβε τους πλούσιους και μοίραζε τα χρήματα στους φτωχούς, πολεμώντας την τυραννία και την αδικία. Επίσης παρουσιάζεται ως ένας δεινός τοξοβόλος. Αυτός κι οι ακόλουθοί του συνήθως συσχετίζονται με το Δάσος του Σέργουντ στο Νότιγχαμ».

Τι πρέπει να κρατήσουμε από τον πυρήνα τού θρύλου που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί αυτό που είπε ο Τάσος Κορωνάκης είναι, ας πούμε, μια μισή αλήθεια; Πρέπει να κρατήσουμε δύο πράγματα. Το πρώτο: μπορεί τα βιβλία και οι κινηματογραφικές ταινίες να μιλούν για τον Ρομπέν τών Δασών, αλλά στην πραγματικότητα ο Ρομπέν τών Δασών δεν ήταν ένας! Ήταν απλώς επί κεφαλής μιας ολόκληρης ομάδας που δρούσε οργανωμένα και συντονισμένα. Το δικό του όνομα έμεινε στην Ιστορία[2] —λίγο και τού καλόγερου Τακ και του Λιτλ Τζον—, όμως δεν ήταν μόνος του. Ξεκίνησε μόνος του για να τον πλαισιώσουν στην πορεία εκείνοι που διαπνεόντουσαν από τις ίδιες ιδέες δικαιοσύνης και εμπνεύστηκαν από τις πράξεις του, χωρίς τους οποίους είναι πολύ αμφίβολο αν θα είχαμε ποτέ ακούσει το όνομα «Ρομπέν τών Δασών». Με αυτή την έννοια δικαιούμαστε να λέμε ότι το όνομα «Ρομπέν τών Δασών» είναι το όνομα πολλών ανθρώπων.  Το δεύτερο: Από τους φτωχούς και τους αδικημένους, τους οποίους ο ήρωας μας και οι σύντροφοί του υπερασπίζονταν, ένα μικρό μέρος μόνο συστρατεύτηκε μαζί τους, βγαίνοντας στο βουνό στα δάση τού Σέργουντ. Όλοι τον υποστήριζαν, όλοι ήταν οπαδοί του, όλοι έλεγαν το όνομά του με θαυμασμό, ευγνωμοσύνη και αγάπη, λίγοι όμως ήταν αυτοί που αποφάσισαν να ενταχθούν στην ομάδα του και να επωμιστούν τους κινδύνους και τις ταλαιπωρίες τής παρανομίας. Κι εδώ, μπορούμε και πάλι να πούμε ότι, με αυτή την έννοια, οι λίγοι σύντροφοι του Ρομπέν τών Δασών αποτελούσαν ένα είδος πρωτοπορίας σε σχέση με τους πολύ περισσότερους ομοίως φτωχούς και αδικημένους, χωρίς όμως αυτή η πρωτοπορία να τους κάνει να ξεχάσουν την υποχρέωση να υπερασπίζονται το σύνολο των ομοίων τους.

Αφήνουμε το θρύλο και γυρνάμε στο θέμα μας.

Φευ! Γυρνώντας στο θέμα μας, διαπιστώνουμε ότι, όσο κι αν αφήσαμε πίσω μας το θρύλο, εκείνος μάς ακολουθεί κατά πόδας! Μπορεί να έχουμε μεταφερθεί από τη μεσαιωνική Αγγλία στη σημερινή Ελλάδα —και όχι μόνο—, αλλά κινούμαστε, και μάλιστα καθόλου ως δια μαγείας, στις ίδιες συντεταγμένες! Γιατί, τηρουμένων τών διαφορών από εποχή σε εποχή, είναι οφθαλμοφανές ότι όλα όσα συνδέονται με τη συγκρότηση, τη δράση και τον κοινωνικό ρόλο που έπαιξε η ομάδα τού Ρομπέν τών Δασών έχουν ευθείες αναλογίες με την οντολογική διάσταση ενός σημερινού αριστερού κόμματος.[3] Πράγματι: Τα ονόματα Αλέξης Τσίπρας ή Δημήτρης Κουτσούμπας για παράδειγμα, που προσωποποιούν συμβολικά δύο κόμματα είναι τα ονόματα των πολλών ανθρώπων που εντάσσονται οργανικά και θεσμοθετημένα στον ΣΥΡΙΖΑ ή το ΚΚΕ ως μέλη τους. Και αυτοί πάλι οι πολλοί άνθρωποι δεν είναι παρά ένα ελάχιστο κλάσμα όσων υποστηρίζουν, ακολουθούν και ψηφίζουν στις εκλογές τα συγκεκριμένα κόμματα. Στην ίδια πορεία κινούνται και οι λίγοι και οι πολλοί. Με τη διαφορά ότι οι πρώτοι αναλαμβάνουν εθελοντικά κάποια πρόσθετα βάρη και ευθύνες για λογαριασμό τού εαυτού τους, αλλά και όλων. Και θα τους αδικούσαμε, αν δεν λέγαμε και γι’ αυτούς, όπως είπαμε για τους συντρόφους τού Ρομπέν τών Δασών, ότι προπορεύονται —χωρίς βέβαια αυτό να εγγυάται εξ ορισμού και αυτομάτως ότι προσανατολίζουν τους υπόλοιπους σωστά.

Στοιχειώδη πράγματα όλα αυτά και χωρίς το παραμικρό ίχνος βαθυστόχαστης σοφίας, καθώς μας τα έχουν εξηγήσει εδώ και πολλά χρόνια οι κλασικοί μας[4] και έχουν επιβεβαιωθεί από την Ιστορία και τη ζωή. Στοιχειώδη που κινδυνεύουν όμως να παραπέσουν και να ξεχαστούν από την εντυπωσιακή αποστροφή τού Κορωνάκη. Κι έτσι, κάποια στιγμή, να πιστέψουμε, ίσως και αυταπατώμενοι συνειδητά, ότι, επειδή τα μέλη τών αριστερών κομμάτων δεν αντιπροσωπεύουν ανθρωπολογικά κάποιο διαφορετικό είδος, δεν έχουν τάχα να παίξουν και κανένα πολύ ιδιαίτερο κοινωνικό ρόλο. Οπότε, η αυτονόητη υποχρέωση για κάθε στρατευμένο αριστερό να σηκώσει όχι μόνο τα δικά του βάρη μα και τα βάρη τών πολλαπλάσιων που ακολουθούν από απόσταση και η εξ ίσου αυτονόητη ευθύνη να προσανατολίσει σωστά την κοινή πορεία μια και βρίσκεται στην κορυφή της γίνονται λιγότερη πιεστικές και μπορούν εύκολα να μετατοπιστούν δια της διολισθήσεως στην περιοχή τού προαιρετικού και του αβασάνιστου και αυθόρμητου ερασιτεχνισμού.

Βάρη άλλων; Ευθύνες για όλους; Μήπως τελικά ένα αριστερό κόμμα πρέπει να έχει κάτι από Ρομπέν τών Δασών; —το όνομα πολλών ανθρώπων, υπενθυμίζουμε. Δεν ξέρουμε για σας, αλλά εμείς, διαβάζοντας τα παρακάτω λόγια τού μεγάλου Antonio Gramsci, με αυτή την ιδέα φλερτάρουμε.

«Το πολιτικό κόμμα. Έχουμε πει ότι στη σύγχρονη εποχή ο πρωταγωνιστής τού νέου Ηγεμόνα δεν μπορεί να είναι ένας προσωπικός ήρωας, αλλά πρέπει να είναι το πολιτικό κόμμα, δηλαδή, κάθε φορά και μέσα στις διάφορες εσωτερικές σχέσεις τών εθνών, το καθορισμένο εκείνο πολιτικό κόμμα που προτίθεται να ιδρύσει ένα νέο είδος κράτους (και που έχει λογικά και ιστορικά ιδρυθεί με αυτό το σκοπό)».

[1] Για έναν (ή μία) από τους αναγνώστες τού Red Notebook, που θύμωσε επειδή ‘‘τολμήσαμε’’ να επισημάνουμε δηκτικά τον νεοτροτσκισμό που βασιλεύει εκεί μέσα, δεν υπάρχει κανένα μυστήριο. Διότι έχει ‘‘καταλάβει’’ ότι, αν και «η συνέπεια [του μπλογκ μας] στην παρακολούθηση [του Red Notebook] παραπέμπει σε έμμισθο τρολ», στην πραγματικότητα ο γραφιάς εδώ ανήκει στους άρρωστους «που λόγω της μίζερης ζωής τους, έχουν αρκετά απωθημένα για να μας πρήζουν [= τους αναγνώστες τού RNB) με την αρρώστια τους αφιλοκερδώς». Με τέτοια ‘‘φωτισμένα μυαλά’’, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τίποτε να φοβάται... (το γεγονός ότι σ’ εμάς φέρνουν κύματα ανατριχίλας μαζί με ακατάσχετα γέλια πρέπει ασφαλώς να αποδοθεί στην ‘‘αρρώστια’’ μας ;-) ).

[2] Έτσι δεν συμβαίνει πάντα με τους ηγέτες; Πόσες φορές η ιστοριογραφία αναφέρεται στον Λένιν, τον Τρότσκι ή τον Μπουχάριν και πόσες φορές σε κάποιον μπολσεβίκο ονόματι Νικολάι Σεργιόνοβιτς Βαριόνοφ (φανταστικό όνομα, υπαρκτότατος άνθρωπος, με σάρκα και οστά) που μπήκε από τους πρώτους στα Χειμερινά Ανάκτορα;

[3] Ενός κόμματος δηλαδή που στις πραγματικές του διαθέσεις κι όχι μόνο στα λόγια, και στις ενσυνείδητες πράξεις του κι όχι απλώς στις σπασμωδικές αντιδράσεις του, είναι και θέλει να παραμείνει τέτοιο: εμπνευστής και οδηγός μιας πορείας ριζικού κοινωνικού μετασχηματισμού με όραμα τη εξισωτική απελευθέρωση των ανθρώπων.

[4] Αυτοί που από κάποια στιγμή και μετά πολλοί από εμάς τους θεώρησαν, ρητά ή υπόρρητα, άταφα πτώματα τα οποία έχουν αρχίσει να μυρίζουν άσχημα και πρέπει επί τέλους να θαφτούν...