Πέτρος Παπακωνσταντίνου: περί ‘‘αριστεροευρωπαϊσμού’’

Τον Πέτρο Παπακωνσταντίνου τον εκτιμούμε άπαντες. Τον εκτιμούμε για την ακλόνητη (αλλά όχι και απροβλημάτιστη) πίστη του στις αριστερές αξίες (αλλά και σκοπούς), για την καθαρή (αλλά όχι απλοϊκή) σκέψη του, για τον ψύχραιμο και μετρημένο λόγο του, χωρίς τα συνήθη, ιδίως για το χώρο τής εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, ‘‘μεγάλα λόγια’’. Τέλος (και καθόλου ελάχιστο, ίσως και πρώτιστο), για την ειλικρίνειά του και την ακαταδεξιά του να καταφεύγει σε ‘‘συνδικαλιστικού’’ τύπου υπεράσπιση των θέσεών του με κουτοπόνηρα, προσχηματικά και στρεψόδικα επιχειρήματα, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι πολιτικοί απατεώνες δηλαδή.

Στο πολύ πρόσφατο (Ιανουάριος 2013) βιβλίο του «Η μεγάλη πρόκληση: η κρίση, η Αριστερά, η εξουσία» καταθέτει τις σκέψεις του για το τι να κάνουμε ως Αριστερό κίνημα στη σημερινή συγκυρία. Χρήσιμες και ενδιαφέρουσες σκέψεις που διόλου δεν μειώνεται η αξία τους επειδή οι περισσότερες δεν εκφράζονται φωναχτά για πρώτη φορά τόσο από τον ίδιο όσο και από άλλους γνωστούς και αγνώστους ανθρώπους τής Αριστεράς: στων κουφών την πόρτα, και μια και δυο και τρεις και χίλιες δεκατρείς φορές βρόντα! Από αυτό το βιβλίο λοιπόν, αντιγράφουμε (σελ. 36 – 38)  μία κριτική αναφορά του στην κυρίαρχη μέχρι στιγμής προσέγγιση τού «ευρωπαϊκού ζητήματος» από τον ΣΥΡΙΖΑ.

ЖΟЖΟЖΟЖΟЖ

Αιχμάλωτος του ‘‘ευρωπαϊκού’’ κοσμοπολιτισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ αφορίζει ως εθνικιστική εκτροπή κάθε αμφισβήτηση του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λοιδορεί μάλιστα ως «νομισματικό σοσιαλισμό» κάθε σκέψη για ανάκτηση του ελέγχου τού εθνικού νομίσματος, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει τους Έλληνες εργαζόμενους να ανταγωνίζονται τους Γάλλους, τους Γερμανούς και πάει λέγοντας. Αυτή η λογική αρνείται το προφανές, ότι δηλαδή τις συνθήκες τού ιμπεριαλισμού —στη συγκεκριμένη περίπτωση, του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού— πλάι στην εκμετάλλευση τάξης από τάξη, υπάρχει εκμετάλλευση έθνους από έθνος. Τι άλλο είναι η βίαιη απόσπαση ελληνικού πλεονάσματος από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο μέσω τών ληστρικών επιτοκίων και των πειρατικών ιδιωτικοποιήσεων;

Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι Γερμανοί εκμεταλλεύονται όλους τους Έλληνες και ότι, επομένως, ζητούμενο είναι ένα ‘‘πατριωτικό’’ μέτωπο όπου οι Έλληνες εργαζόμενοι, αγκαλιά με τους εργοδότες τους, θα διεκδικήσουν το δίκιο τους απέναντι στους ‘‘κατακτητές’’, όπως θα το ήθελε ο τυφλός εθνικισμός. Σημαίνει ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι υφίστανται διπλή εκμετάλλευση, από τους ‘‘δικούς τους’’ και από τους ξένους καπιταλιστές. Το ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο δίνει κάποια ψίχουλα από το ελληνικό πλεόνασμα που σφετερίζεται στους ‘‘δικούς του’’ εργαζόμενους για να εξασφαλίσει τη νομιμοφροσύνη τους, ενώ το ελληνικό κεφάλαιο δέχεται να θυσιάσει ‘‘διαφυγόντα κέρδη’’ στους ξένους συνεταίρους του εξαγοράζοντας ‘‘προστασία’’, ενισχύοντας δηλαδή τη θέση του απέναντι στον ‘‘εσωτερικό εχθρό’’. Επομένως το ζήτημα δεν είναι να διαλέξει κανείς ανάμεσα στο ταξικό και το εθνικό, σαν να διάλεγε ελεύθερα ανάμεσα στο ζεστό ή τον κρύο εσπρέσο, αλλά να αντιμετωπίσει στρατηγικά και πολιτικά τη στενή διαπλοκή τού ταξικού με το εθνικό, που δημιουργεί η ίδια η πραγματικότητα.

Η δήθεν διεθνιστική οπτική τού ευρωπαϊσμού καθηλώνει το ελληνικό εργατικό κίνημα στην αναμονή, μέχρι τη μεγάλη εκείνη ημέρα που οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί και οι λοιποί Ευρωπαίοι εργάτες θα αφυπνιστούν την ίδια στιγμή από τα συγχρονισμένα ξυπνητήρια τής ιστορίας, για να βαδίσουν όλοι μαζί αδελφωμένοι στο δρόμο τού σοσιαλιστικού πεπρωμένου τους, με εγγυητή το ‘‘καλό’’, ‘‘προοδευτικό’’ ευρώ. Αλλά μήπως κι αυτό δε θα ήταν ‘‘νομισματικός σοσιαλισμός’’; Δε θα οδηγούσε σε νομισματικούς και εμπορικούς πολέμους με την Αμερική, τη Ρωσία, την Κίνα και τη Βραζιλία; Μήπως θα ήταν καλύτερα, λοιπόν, να περιμένουμε λίγο ακόμη, μέχρι να αφυπνιστούν και οι εργάτες τής Λευκορωσίας, της Μαλαισίας και της Σιέρα Λεόνε για να καταργήσουμε μια και καλή όλα τα εθνικά νομίσματα και να απελευθερώσουμε μεμιάς ολόκληρη την ανθρωπότητα; Παρατραβηγμένο, αλλά συνεπέστερο από τη λογική τού ευρω-διεθνισμού που περιγράψαμε.