Εισαγωγή στο sequel του Σαββατιάτικου κουίζ

Εν αναμονή τής συνέχειας στην ανάρτηση τού Σαββάτου και εν είδει εισαγωγής σε αυτήν, λίγα λόγια και καλά τού μεγάλου Antonio (Gramsci) από τα Τετράδια της φυλακής και, ειδικότερα, από την ανάλυσή του για τον Μακιαβέλι (εκδόσεις Ηριδανός, μετάφραση Φ.Κ.). Διαβάστε υπεύθυνα (ειδικά αν είστε κάτοχος διδακτορικού διπλώματος ή τυχαίνει να έχετε το ίδιο μικρό όνομα με αυτό που είχε ο Μπακούνιν... ;-) ):

[Γ]ια να υπάρχει ένα κόμμα είναι αναγκαίο να συντρέχουν τρία βασικά στοιχεία (δηλαδή τρεις ομάδες στοιχείων):

1) Ένα στοιχείο διάχυτο, από ανθρώπους κοινούς, μέσους, που η συμμετοχή τους προσφέρεται από την πειθαρχία και τη σταθερή πίστη, όχι από το δημιουργικό και εξαιρετικά οργανωτική πνεύμα. Χωρίς αυτούς το κόμμα δε θα υπήρχε, είναι αλήθεια, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι το κόμμα δε θα υπήρχε καί μόνον μ’ αυτούς. Αυτοί αποτελούν μια δύναμη στο βαθμό που υπάρχει εκείνος που θα τους συγκεντρώσει, θα τους οργανώσει, θα τους πειθαρχήσει, αλλά, αν έλειπε αυτή η συνεκτική δύναμη, θα διασκορπίζονταν και θα εκμηδενίζονταν σε μιαν ανίσχυρη σκόνη. Δεν αρνούμαστε ότι καθένα απ’ αυτά τα στοιχεία μπορεί να γίνει μια από τις συνεκτικές δυνάμεις. Αλλά μιλάμε γι’ αυτήν ακριβώς τη στιγμή που δεν έχουν γίνει και δεν είναι σε θέση να γίνουν, ή, αν έχουν γίνει, έχουν γίνει μόνο σ’ ένα κύκλο στενό, πολιτικά ανίσχυρο και χωρίς συνέπεια.

2) Το κύριο συνεκτικό στοιχείο, που συγκεντρώνει μέσα στο εθνικό πεδίο, που μετατρέπει σε δραστήριες και ισχυρές ένα σύνολο από δυνάμεις, που αν έμεναν μόνες δε θα αξίζανε τίποτα ή κάτι ελάχιστο. Αυτό το στοιχείο είναι προικισμένο με μια δύναμη εξαιρετικά συνεκτική, που μπορεί να συγκεντρώνει καί να πειθαρχεί και επίσης, μάλιστα ίσως γι’ αυτό, να είναι εφευρετική (αν την εννοήσουμε εφευρετική προς μια ορισμένη κατεύθυνση, σύμφωνα με ορισμένη διάταξη των δυνάμεων, ορισμένες προοπτικές, επίσης ορισμένες προϋποθέσεις): είναι επίσης αλήθεια ότι μόνο του αυτό το στοιχείο δε θα διαμόρφωνε το κόμμα, ωστόσο όμως θα το διαμόρφωνε περισσότερο από ό,τι το πρώτο στοιχείο που εξετάσαμε. Μιλάμε για αξιωματικούς χωρίς στρατό, αλλά στην πραγματικότητα είναι πιο εύκολο να φτιάξεις ένα στρατό, παρά να φτιάξεις αξιωματικούς. Αυτό είναι τόσο αληθινό ώστε ένα στράτευμα που ήδη υπάρχει καταστρέφεται αν του λείψουν οι αξιωματικοί, ενώ η ύπαρξη μιας ομάδας αξιωματικών, που συμφωνούν ανάμεσά τους, και έχουν κοινούς σκοπούς, δεν αργεί να φτιάξει ένα στράτευμα, ακόμα κι εκεί πού δεν υπάρχει.

3) Ένα μεσαίο στοιχείο, που συναρθρώνει το πρώτο με το δεύτερο στοιχείο, που τα φέρνει σε επαφή όχι μόνο  ‘φυσική’ αλλά ηθική καί πνευματική. Στην πραγματικότητα, για κάθε κόμμα υπάρχουν ‘καθορισμένες αναλογίες’ ανάμεσα σ’ αυτά τα τρία στοιχεία και εξασφαλίζεται η μεγίστη αποτελεσματικότητα, όταν πραγματοποιούνται τέτοιες ‘καθορισμένες αναλογίες’. Με βάση αυτές τις σκέψεις μπορούμε να πούμε ότι ένα κόμμα δε μπορεί να καταστραφεί με τα συνηθισμένα μέσα, όταν υπάρχει απαραίτητα το δεύτερο στοιχείο, που η γέννησή του συνδέεται με την ύπαρξη αντικειμενικών υλικών συνθηκών (και, αν αυτό το δεύτερο στοιχείο δεν υπάρχει, κάθε συλλογισμός είναι χωρίς νόημα), έστω και σε διασκορπισμένη και ασταθή κατάσταση. Γιατί τότε δε μπορεί να μη σχηματιστούν τα άλλα δύο, δηλαδή το πρώτο που αναγκαστικά σχηματίζει το τρίτο σα συνέχισή του και σα μέσο έκφρασής του.